Het leven is vurrukkulluk
Lofrede
Begin dit jaar herlas ik het boek dat u nu in handen heeft. Bijna dertig jaar geleden las ik het voor het eerst, en daarna in korte tijd nog een keer of zes. Altijd heb ik geroepen dat Het leven is vurrukkulluk een van de beste boeken is die ik ken.
En juist daarom was ik huiverig om de roman opnieuw op te pakken. Hoe vaak vallen bewonderde boeken bij herlezing tegen en hoe vaak blijkt werk dat weerzin opriep eigenlijk erg goed? Tot mijn opluchting bleef er na de hernieuwde kennismaking met Het leven is vurrukkulluk maar één vraag hangen: waarom heb ik dit boek in godsnaam niet eerder herlezen? Het blijft in alle opzichten een vurrukkulluk boek, meeslepend, vurschrikkulluk geestig, hilarisch, woordspelerig, vreugdevol en onweerstaanbaar. Precies de Campert met wie ik openlijk heb gedweept.
Ik zat op het Baarnsch Lyceum, een school die gelieerd was aan Camperts middelbare school, het Amsterdams Lyceum. Met mijn schoolvrienden Bert en Jean-Marc (Mees en Boelie après la lettre) raakte ik begeesterd door literatuur. In onze puberale wijsheid onderscheidden we ernstige schrijvers als Nooteboom en Mulisch, en humoristische schrijvers als Van Kooten en Brusselmans. Campert was een van de weinige auteurs die niet viel te vangen in één categorie: Het leven is vurrukkuIluk was zwaar én licht, ernstig én grappig, vooruitstrevend én traditioneel.
Ik bewonderde Camperts humor, vertelplezier en schrijfvrijheid. Campert was geen pretentieuze quasidiepzinnige mooischrijver, maar iemand wiens boeken leken te gaan over ónze verliefdheid op het leven, ónze gedroomde feestelijke uitspattingen, ónze vrolijke misantropie, óns blijmoedig chagrijn.
En toen kwam er een avond die – zonder al te pathetisch te willen klinken – levensbepalend was. Halverwege de jaren ’80 hadden wij in het koude zand onder de gewelven van onze school een verstopte doos met jaargangen schoolkranten gevonden, onder andere die van het Amsterdams Lyceum. Er was een exemplaar bij van jaargang ‘48/’49, waarin een scholier genaamd R. Campert een stuk had gepubliceerd over het boek De Avonden van Simon van het Reve.
En dat was op het punt dat het toeval weer eens wat wilde. Twee weken na onze opgraving zou Remco Campert te gast zijn bij het literaire café in onze gemeente. Wij waren nog nooit naar een literair café geweest, sterker nog, wij wisten niet eens wat een literair café was. Campert was de eerste schrijver die we in levenden lijve zouden horen spreken.
Hoogtepunt van de avond zou de overhandiging zijn van onze ontdekking. Wij zouden Campert de schoolkrant geven en even met hem praten. Direct zou hij inzien dat wij gelijkgestemden waren, waarna hij ons zou helpen bij het vinden van een uitgever, zodat we later zouden zeggen ‘dat we het allemaal aan Remco te danken hadden’. De avond verliep anders.
Campert bedwelmde de Soester toehoorders met zijn poëzie en liet ze schateren om zijn verhalen. Een openbaring. Voor ons was het de eerste keer dat we de kracht van de taal publiekelijk ervoeren. Bij de signeersessie na afloop van zijn lezing, gaven wij Campert stotterend ons kleinood. Hij bedankte ons vriendelijk, stak het vod in zijn tas, en ging doodgemoedereerd verder met signeren. Een minuut later stonden we buiten. Niemand van ons had een kopietje gemaakt.
Jaren, jaren later vroeg ik Remco – ik mocht inmiddels Remco zeggen – of hij die schoolkrant nog in bezit had. Dat was tijdens en tournee van de Vlaamse literaire roadshow Saint Amour. Campert was dat jaar de éminence grise van een kleurrijk gezelschap schrijvers; een Amerikaanse, een Engelsman, een Française, een Belg en twee Nederlanders. Nee, die schoolkrant kon Campert zich niet herinneren, noch dat er een groepje opgewonden scholieren aan zijn signeertafel had gestaan. Ik kon hem dat onmogelijk kwalijk nemen.
Op de bonte avond van Saint Amour gebeurde er iets dat ik heb gekerfd in de holster van mijn Campert-hoogtepunten. We hadden een vrolijk toertje beleefd, wat we na de laatste voorstelling hadden gevierd met drank en nog meer drank. Op de Belgische schrijvers na sliepen we allemaal in hetzelfde hotel in Antwerpen. Onderweg naar de lift beseften we dat het afscheid nabij was, omdat sommige buitenlandse collega’s de volgende ochtend vroeg moesten vertrekken.
De lift stopte op de eerste verdieping, waar we zoenend afscheid namen van de Amerikaanse. Een verdieping hoger kusten we de Brit gedag. Weer een etage verder omarmden we de Française. En toen stonden Remco en ik samen in die lift. We kwamen aan bij de vierde verdieping, waar Remco’ s kamer was. Ik moest door naar de vijfde. Even een ongemakkelijk moment, want de andere schrijvers hadden we allemaal innig omhelsd.
‘Kom Ronald, we doen niet moeilijk,’ zei Campert vaderlijk, waarna hij zijn armen spreidde. Het moment erop gaven we elkaar drie klappende volzoenen, terwijl ik mij ondertussen gewaar werd hoezeer ik deze man bewonderde. Als ik op dat moment een paraplu had gehad, was ik zo vanaf het dak naar beneden gesprongen.
Eind.
Het leven is vurrukkulluk is een roman als een welkomstdrankje. Met taal die tintelt in het glas en humor die bruist op je tong. Met onder de bubbels een heel licht bittertje. Twijfel en ongemak zijn er om weggefeest te worden. Remco Campert maakt ons er deelgenoot van. Verrast en verbaast ons steeds opnieuw. Vijftig jaar nadat hij het schreef, is Het leven is vurrukkulluk nog even levenslustig en lichtvoetig. Het lezen is vurrukkulluk! Philip Frediks, Ambassadeur van Nederland Leest.
Speciale uitgave ter gelegenheid van Nederland Leest 2011. Met als toegift een DVD met speciale Het leven is vurrukkulluk-aflevering van Andere tijden (NTR/VPRO).
Titel: Het leven is vurrukkulluk
Schrijver: Remco Campert
Voorwoord: Ronald Giphart
Titel Voorwoord: Lofrede
ISBN: 9789059651487
NUR: 301
Concept en vormgeving: Studio Ron van Roon
Jaar: 2011
Druk: 32ste, 2011 uitgave (1ste druk in 1961)
Uitgever: Stichting CPNB
Drukwerk: GGP Media GmbH, Pössneck (Duitsland)
Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlansde Boek, Nederland Leest
Pagina’s: 176
Afmetingen: 22 x 223 x 144 mm
Gewicht: 384 gram
Type: Hardcover
Titel: Het leven is vurrukkulluk
Nederland leest
Cadeautje van uw openbare bibliotheek
Schrijver: Remco Campert
Voorwoord: Ronald Giphart
ISBN: 9789059651456
NUR: 301
Jaar: 2011
Druk: 30ste (1ste druk 1961)
Uitgever: Stichting CPNB
Concept: anthonBeeke
Vormgeving & typografie: lopezlap Amsterdam
Foto Campert: Cleo Campert
Pagina’s: 170
Afmetingen: 20 x 12,5 x 0,7 cm
Type: Paperback
Een uitgave van de Stichting CPNB ter gelegenheid van Nederland Leest 2011
Met dank aan deboeksalon.nl
Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek
Deze editie van Het leven is vurrukkulluk van Remco Campert verschijnt ter gelegenheid van de actie Nederland Leest, 21 oktober – 18 november 2011