De Volkskrant, 27 september 2011
Een tijd terug zond de VPRO een documentaire uit over tekenaar Max Velthuijs (1923-2005), de geestelijk vader van de succesvolle prentenboekreeks over Kikker en zijn vrienden. In Is het leven niet prachtig? werd Velthuijs gevolgd tijdens de totstandkoming van zijn laatste boek: Kikker is bedroefd. Kikker was bedroefd omdat Velthuijs zelf ook bedroefd was. Een pijnlijke echtscheiding van een vrouw met wie hij zevenentwintig jaar had geleefd, dreigde hem te nekken. Want hoewel Kikker geheel door Velthuijs was bedacht en getekend, kwamen de auteursrechten toch voor de helft toe aan zijn ex-vrouw: het kikkertje was ontstaan tijdens hun huwelijk. Velthuijs was verbolgen over het feit dat hij de helft van de inkomsten van alle – ook nieuwe – Kikkers direct aan zijn ex-vrouw kon overmaken. De wondere wereld van het auteursrecht.
Afgelopen donderdag spande producent CCCP een proces aan tegen de makers van het AVRO-programma Neonletters. Het reclamebureau CCCP – dat zich met een doorgesnoven Amsterdamse guitigheid heeft vernoemd naar een dictatoriaal regime dat verantwoordelijk was voor tientallen miljoenen gemartelde en vermoorde mensen (het wachten is op een bedrijf dat zich Pol Pot Producties of Auschwitz-TV durft te noemen) – was kwaad dat de makers van Neonletters in hun eerste aflevering van het nieuwe seizoen gebruik hadden gemaakt van een paar typetjes uit het VPRO-programma Draadstaal.
De makers van dat programma, Jeroen van Koningsbrugge en Dennis van de Ven, verruilden vorig jaar in een oorlogssfeer producent CCCP voor concurrent Talpa. Het is altijd treurig als je erachter komt dat mensen of programma’s die je bewondert, worden geteisterd door kleinzieligheid en geldlust. Om die reden heb ik me er nog niet toe kunnen zetten om de dagboeken van Monty Pythons Michael Palin te lezen, uit angst dat mijn geromantiseerde beeld van de sfeer in de Python-groep uit elkaar zal spatten.
Ook Draadstaal bewonderde ik zeer en het was droevig te lezen hoe een zo goed programma zo benepen moest eindigen. Van de Ven had een doorlopend contract bij CCCP en hij mocht pas vertrekken als er € 50.000,- werd betaald. Nog benepener was het dat het duo de door hen bedachte personages niet mocht meenemen naar zijn nieuwe omroep. Die typetjes bleven vanwege een auteursrechtelijke bepaling eigendom van CCCP, alsof god betere het ooit iemand anders de internetnerd Ruben of de boeren Bert & Teun zou kunnen spelen.
Het leek bijna wanhopig zoals Van Koningsbrugge en Van de Ven vorig seizoen op zoek gingen naar nieuwe personages. Helaas werd Neonletters daardoor een teleurstellend en krampachtig aftreksel van hun oude programma. De makers wilden te graag te leuk zijn. Dit seizoen besloten zij voor een deel terug te grijpen op hun oude creaties. Het elan was direct terug: er kon zo waar eens worden gelachen om Neonletters.
Enfin, dat mocht niet lang duren, want de rechter bepaalde dat Van Koningsbrugge en Van de Ven per direct hun eigen typetjes niet meer mogen gebruiken. De argeloze kijkers zijn nog het meest de dupe van deze beslissing. CCCP verklaarde met een perfect gevoel voor huichelarij ‘dat zij het ook graag anders wilde, maar het zijn nu eenmaal onze rechten’. Het bedrijf zag wel een oplossing voor het conflict: ‘Een vergoeding.’ Ze willen geld zien. Hoe jammerlijk benepen is de wereld.