Kijk Magazine 2017, nummer 12
Een tijdje geleden plaatste ik op een van de sociale media een foto van een door mij bewonderde Franse kunstenares. Op de afbeelding stond een gedistingeerde vrouw met één ontblote borst. Haar tepel was zichtbaar, want een tepel hoort nu eenmaal bij een borst, zoals een nagel bij een vinger of een snavel bij een eend.
Een dagdeel later werd mijn foto verwijderd: er waren klachten binnengekomen dat mijn plaatje niet binnen de fatsoensnormen viel. Normen die blijkbaar voorschrijven dat mensen geen tepels hebben. Of althans: vrouwen. Het sociale medium dat mij op de vingers tikte, doet in de regel niet moeilijk over onthoofdingen en ander bloederig beeldmateriaal, maar van een onschuldig tepeltje was het behoorlijk ontzet.
Terwijl ik mij zat op te winden, zag ik dat vele andere gebruikers van het desbetreffende medium – beroemdheden en zelfs de Franse fotografe wier foto ik had geplaatst – aan zelfcensuur deden: uit voorzorg om niet te worden verwijderd, plaatsten zij over tepels en andere onwelvoeglijke lichaamsdelen kleine stickertjes, zwarte balkjes of cirkeltjes met blur of grijs. Er waren ook lieden die over vrouwentepels afbeeldingen van mannentepels photoshopten, want om een of andere reden mogen de knopjes van mannen wél ongefilterd in beeld, terwijl er in aanleg biologisch gezien niet zo bijster veel verschil zit in vrouwen- en functieloze mannentepels.
Waar zou het verbod op het tonen van vrouwentepels vandaan komen? Het overgrote deel van de bevolking heeft er weleens aan gezogen, wat niet vreemd is, gegeven het feit dat wij zoogdieren zijn. Niets zo natuurlijk als tepels. En daarom ontstond er een tijdje terug een beweging die #freethenipple wordt genoemd: bevrijd de tepel. De gedachte is: als we het vrouwelijk bovenlijf net zo normaal gaan vinden als de naakte torso’s van mannen zal de hypocrisie, de sekse-ongelijkheid en de seksualisering van het vrouwelijk lichaam wellicht eens verdwijnen.
In IJsland bereikte de actie een hoogtepunt toen vele mensen zichzelf naakt fotografeerden en hun foto’s op sociale media plaatsten. Zelfs een lid van het parlement, Björt Ólafsdóttir, maakte een kiekje van haar linkerborst en zette dat online. “Als mijn linkertepel mensen bewust kan maken van belangrijke vrouwenvraagstukken vind ik dat oké”, zei het parlementslid.
De beweging kreeg en krijgt nog steeds veel aandacht, met name… van mannen, want uit onderzoek bleek dat ruim 70 procent van de pageviews over dit onderwerp kwam van mannelijke gebruikers. Overigens heeft de actie bij de meeste grote sociale media vooralsnog geen effect gehad: op Instagram en Facebook mag #freethenipple nog almaar geen tepels tonen. Om actrice Carice van Houten te citeren: ‘HOUDT HET DAN NOOIT OP?’