Het Parool, 3 februari 1995
Edellectuur van Basha Faber
Boekrecensie: Basha Faber: De maagdenmantel, Meulenhoff, ƒ 37,90
‘Op donderdag eenentwintig januari werd Carlito-el-Baboso vlak voor zonsopgang aangehouden op het stadsplein van San Sebastian del Monte wegens openbare schennis van de eerbaarheid, zelfs al was er op dat vroege uur geen mens wiens deugdzaamheid geschokt kon raken en ook al liet Carlito weinig zien.’
Dit is een openingsalinea van De Maagdenmantel, de debuutroman van Basha Faber, een afwisselend in Nederland en de Verenigde Staten honende communicatie-adviseuse. Faber heeft zowel Spaans als sociologie gestudeerd en het kan niet anders of deze achtergrond heeft haar debuut mede bepaald. Het boek speelt zich namelijk af in het verzonnen Latijnsamerikaanse land Antilia, met name in een klein stadje voor het onherbergzame en wilde gebied De Maagdenmantel (scholieren: dit verklaart de titel). In deze bergen wonen slechts de Nazaten van de indianen die door Spanjaarden ooit verdreven dan wel bijna uitgeroeid zijn. Deze indianen spelen in De Maagdenmantel een belangrijke rol.
Het plaatsje San Sebastian del Monte is erg achtergebleven, onderontwikkeld en arm. Er is één klooster, één ‘algemeen chirurg’ (echter zonder noodzakelijke apparatuur), één telefoniste, en één hoofd- plus één gewone agent. Het gebied rond San Sebastian is geheel in bezit van een van oorsprong Spaanse familie, met als padre familias de al wat oudere don Guzman Relanzón. Zijn jongere vrouw heet dona Isabel (ze is een nicht van de president van Antilia), zijn oudste zoon Julian is een op geld beluste kwezel en zijn jongste zoon Nicholas een vroegrijpe bemoeial. Don Guzmans oogappel is zijn zestienjarige, wondermooie dochter Marisa.
Deze Marisa wordt echter in het begin van de roman door een onbekende motorrijder doodgereden. De klap komt in het hele dorp hard aan. Marisa wordt opgebaard in de badkamer van het ziekenhuis en haar ouders zijn ontroostbaar. Belast met het onderzoek naar de moord hoopt hoofdagent Hernan Herreras, een man van indiaanse afkomst, de dader snel te achterhalen, zodat hij kan rekenen op een flinke financiële vergoeding van don Guzman. Peinzend over de zaak wordt hij gestoord door een zacht gejammer van Carlito de Kwijler, een man met de geestelijke vermogens van een vijfjarige. Als hij bemerkt dat de huilende Carlito in het openbaar met zijn leuter staat te spelen, moet hij hem wel arresteren. Na dit oponthoud werpt Herreras zich weer op de zoektocht naar de moordenaar van Marisa.
Ik kan al wel verklappen dat de hoofdagent deze dader niet zal vinden, ja zelfs zijn zoektocht stopzet. Aangezien de achterflap van het boek de vreemde geschiedenissen in De Maagdenmantel ook gedeeltelijk onthult, voel ik me niet schuldig te vertellen van het wonder dat is geschied. Bij het krieken van de ochtend (het is in Antilia overdag loeiheet, maar ’s nachts vrieskoud) wordt Herreras namelijk in paniek gestoord door de oude kloosterzuster Margarita, die hem vertelt dat Carlito de Kwijler in dienst van het ziekenhuis enkele klusjes moest verrichten. Al kwijlend zag hij toen waarschijnlijk de ontzielde Marisa liggen, waarna hij zijn seksuele gevoeg in dit dode meisje deed. Deze schanddaad was natuurlijk nooit aan het licht gekomen als Marisa daarbij niet tot leven was gewekt en Zuster Margarita bij zich schreeuwde. Herreras is door dit nieuws ontstemd, net als trouwens het hele dorpje, de familie Relanzón en zelfs de hoofdstedelijke politie. In allerijl komen de officier van justitie Manuel Chamartin en de prille politie-psychiater Rafael del Rio naar het verre San Sebastian gevlogen, om het onderzoek naar deze vreemde gebeurtenis te onderzoeken.
Juridisch gezien zijn er grote problemen: als Carlito Kwijlbek wordt aangeklaagd wegens verkrachting zal de verdediging zeggen dat het slachtoffer officieel dood was; wordt hem echter necrofilie ten laste gelegd, dan zal iedereen roepen dat Marisa nog leefde.
Ook vader Guzman heeft een dilemma: iedereen uit het dorp vindt dat hij bloedwraak moet nemen voor de schending van de eerbaarheid van zijn dochter, maar als Carlito zijn dochter nu eens niet had verkracht, dan zou ze misschien schijndood zijn begraven. Moet hij die verkrachter van de maagd Marisa daar niet juist dankbaar voor zijn?
Als tot overmaat van ramp de schrandere indiaanse vrouw van Carlito zich ook in het conflict begint te mengen (door de positie van haar volk in het openbaar ter discussie te stellen) en een Amerikaanse journaliste haar knappe neus in de zaakjes begint te steken, ontspint zich langzaam een redelijk ingewikkeld plot met vele subplots.
Dit maakt De Maagdenmantel een lekker en spannend leesboek. Je schiet er doorheen, er is ruime afwisseling van decors, scènes en personages, en er gebeuren veel onverwachte dingen. Literair-deconstructivistische betekenislaagjes zitten er nauwelijks in, goddank zou ik zeggen. De Maagdenmantel is vertelproza, literavontuur, edellectuur.
Om mee te nemen op vakantie naar El Salvador of zo.