De Volkskrant, 5 maart 2011
In de geschiedenis is de letter enigszins besmet. Ze oogt als een onschuldig doorsnee teken, dat net als de F en de Griekse Ypsilon begon als de Semitische notatie voor de wâw-klank, tot ze door de Etrusken werd vereenvoudigd tot V. Letterkundigen hebben vuistdikke verhandelingen geschreven hoe zo’n tekentje zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld. In Zweden wordt de V uitgesproken als een W (het is dan ook eigenlijk Wolwo en niet Volvo) en in het Spaans als een B (daar rijden ze in een Bolbo).
In 1941 werd de V gekaapt voor misschien wel de heftigste oorlogspropagandacampagneoorlog (scrabblewaarde 60) aller tijden. Op 14 januari 1941 stelde een Belgische politicus op de BBC-radio voor de door de Duitsers bezette gebieden vol te kalken met de letter V, die stond voor het Franse woord victoire en het Nederlandse ‘vrijheid’. Door voortdurend met de V te worden geconfronteerd, zouden de bezetters begrijpen dar ze waren omsingeld door ‘een immense menigte van burgers die smachtend wachten op het eerste teken van zwakte’.
In het voorjaar van 1941 begon ook Radio Oranje de V te propageren, in de hoop de letter overal in het straatbeeld te krijgen. De Britse luchtmacht dropte strooibiljetten met een enorme V, vergezeld van teksten als ‘Houdt moed!’ en ‘OZO! Oranje Zal Overwinnen!’
De BBC had inmiddels een zogenaamde ‘audible V’ geïntroduceerd, de V in morse, oftewel drie korte piepjes en één lange, een ritmische serie klanken die wonderwel overeenkwam met de beginmaten van de Vijfde (!) symfonie van Beethoven. Op 19 juli 1941 haakte Winston Churchill in op deze campagne door tijdens een speech voor het eerst met zijn vingers een V-teken te maken (dat er ook nog een sigaar tussen zat deed niet ter zake). De campagne was ondertussen over heel Europa bekend. In restaurants bestelde men met een V-teken, op straat werd V de vaste groet.
Maar de Duitsers hadden ook niet stilgezeten. Een paar dagen voordat Churchill met zijn vingers in de lucht stond te zwaaien, bedacht de Duitse minister van Propaganda Joseph Goebbels (die – leuk voor Godwinisten – voor een deel was opgeleid aan het internaat Rolduc in het Limburgse Kerkrade) een ingenieuze counter-campaign. Overal liet hij propaganda plaatsen met de tekst ‘V = Victory, want Duitschland wint voor Europa op alle fronten’. Op 18 juli 1941, precies om middernacht, werd heel Nederland overspoeld met posters, spandoeken en banieren. De V was alomtegenwoordig, zowel in het goed als in het kwaad.
70 jaar later wordt de V opnieuw gekaapt, nu door het compleet vernieuwde tweede katern van de Volkskrant. Geen aparte krant, zoals de voormalig Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Broertjes het ooit wilde. Destijds vertelde hij bij DWDD dat hij met het idee speelde om, in navolging van NRC Next, te komen met een jeugdigere Volkskrant-editie op tabloidformaat. V zou die uitgave gaan heten, waarop huisdichter Nico Dijkshoorn – toen nog gewaardeerd Volkskrant-sportcolumnist – direct reageerde met de snedige regels: ‘De V, dat is de Volkskrant, zonder die saaie olkskrant.’