Dit is de man aan wie we vanille te danken hebben
AD Magazine, 21 april 2018
Om deze foto’s te kunnen gebruiken, neem contact op met Shody Careman & @careman_fotografie
Slavenzoon
In 1829 werd hij als slavenzoon geboren op het Franse eiland Réunion, ten oosten van Madagaskar in Afrika. Edmonds leven begon zwaar: tijdens de bevalling overleed zijn moeder en al jong werd hij aan het werk gezet op de vanilleplantage van zijn Franse eigenaar.
Vanille! Wie laat zich niet bedwelmen door de intense, zoete geur en de gecompliceerde smaak van gedroogde gefermenteerde vanillevruchten? Toch is de teelt van vanille-orchideeën helaas uitermate moeilijk.
De plant komt oorspronkelijk uit Mexico, waar insecten helpen bij de bevruchting. Pogingen om elders in de wereld peulen te verbouwen, mislukten jammerlijk, want de insecten in andere gebieden waren niet in staat te helpen bij de voortplanting. Het gevolg was dat alle vanillestokken in den vreemde stierven.
Traag
Rond 1830 ontwikkelde de universiteit van Luik een methode om vanille-orchideeën met de hand te bestuiven, maar dit was een moeilijke, trage en vooral dure methode. Even leek het erop dat vanille – hoe verslavend lekker ook – onmogelijk op grote schaal kon worden geteeld.
En dat was het moment waarop de 12-jarige Edmond Albius zich ermee begon te bemoeien. Ondanks zijn jeugdigheid had hij groene vingers, een onderzoekende aard en een gezond verstand.
In 1841 ontdekte hij een manier om een vanilleplant te bestuiven met behulp van een grasspriet of een dun stokje en een simpel handgebaar. Het kostte wat moeite, maar de handmatige bevruchting van vanille-orchideeën bleek makkelijk te leren.
De methode van de 12-jarige jongen sloeg enorm aan en de wereldwijde verspreiding van vanille hebben we aan hem te danken. Zijn manier van bestuiving wordt tot op de dag van vandaag gebruikt: nog steeds wordt bijna alle vanille handmatig bevrucht (en daarom zijn de peulen ook zo duur).
Diefstal
Met Edmond Albius liep het overigens niet goed af. In 1848 werd de slavernij in de Franse koloniën afgeschaft, waarna hij de plantage verliet. Nadat hij was betrapt op de diefstal van sieraden, werd hij veroordeeld tot een lange gevangenisstraf.
Albius stierf in 1880, berooid en eenzaam. Fluister zijn naam als u de volgende keer vanille eet.
Recept
Voor 1 liter vanillevla:
1 liter melk
1 vanillestok
4 eidooiers
80 g suiker
40 g maïzena
Weinig zo simpel als zelf vanillevla maken; vla die beter smaakt dan die uit een pak komt (en niet chemisch geel is). Giet de melk in een pan, minus een koffiekopje. Snijd een vanillepeul in de lengte open en schraap de overheerlijke merg eruit. Doe die met de lege peul bij de melk. Breng de melk aan de kook en draai het vuur na een paar minuten uit. Laat de pan met deksel erop een kwartier staan. Klop de eidooiers op met suiker, maïzena en het kopje melk. Zet het vuur weer aan onder de pan en giet het melk-suiker-maizena-eidooiermengsel al roerend langzaam bij de melk. Blijf roeren tot de pap begint te binden en laat de vla nog een minuut of 5 doorkoken, terwijl je regelmatig roert. Verwijder de vanillestok en koel de vla onder folie af in de koelkast.