Vara Gids 51/52, 21 december 2019 – 3 januari 2020
Eva Jinek (1978) begint in het nieuwe jaar met een latenighttalkshow bij RTL. ‘Mijn redactie bestaat uit Arabische volbloedpaarden die staan te trappelen, klaar voor de wedstrijd.
Hoe gaat het met je? Op 3 januari zal mijn nieuwe programma beginnen, dus we zitten nu midden in de voorbereidingen. Met dit werk ben je altijd een beetje moe, maar als je ook nog en kind van veertien maande hebt, ga je door allerlei nieuwe levels van vermoeidheid heen. Gelukkig helpen mijn ouders en schoonouders veel. Wat ik vooral denk: wat heb ik in de afgelopen veertig jaar van mijn leven gedaan voordat ik een kind had? Wat heb ik mijn tijd, die er in overvloede was, zitten te verkwanselen.
Betekent dat dat een kind de vervulling van je leven is? Niet dat m’n leven daarvoor niet compleet of interessant was, maar een kind is een heel andere dimensie. Ik begrijp ook alle clichés, die je vooraf hoort, dat alles gaat veranderen. Ik dank God op m’n knieën dat ik mijn zoon pas op m’n veertigste heb gekregen, want als dat was gebeurd toen ik nog nieuwslezer was, zou het heel moeilijk zijn geweest. Nu heb ik al vijftien jaar carrière achter de rug, ik kan het aan.
Jouw leven heeft zich altijd in het publieke domein afgespeeld, iedereen weet dat jij net moeder bent geworden, en daarin ben je zelf niet terughoudend geweest. Ja, maar het was ook nogal moeilijk te verbergen: ik heb nog tot in de achtste maand gepresenteerd. Onlangs zag ik beelden terug van mijn interview met Bill Clinton, dat ik afnam toen ik heel, heel zwanger was. Ik woog op het laatst 92 kilo en was overwhelmingly pregnant. Ik ben gewend dat mensen naar mij kijken omdat ze me misschien kennen van tv, maar er kwam iets bij toen ik zwanger was. Het idee dat er een kind aan zat te komen, was een instant-ontwapener voor iedereen. Vreemden lachten uitbundig naar me op straat. Mensen wilden ook aan m’n buik zitten, waarmee ik overigens geen enkele moeite had, ik ben best vrij met dat soort dingen. Ik hou er zelf ook van om mensen aan te raken, dus ik kan dat andersom ook goed hebben. Mensen waren zo lief…
Dus er komen nog meer kindjes aan? Haha, dat is echt nasty, dat je dat durft te vragen. En gewoon al in de eerste tien minuten van ons gesprek! Ik ga je echt geen antwoord geven hoor. En ik ben al ontzettend blij dat ik deze baby heb. Hij heet Pax, mijn vredesduifje.
Merk jij dat de aandacht voor de zwangerschap en Pax met jouw vrouw-zijn te maken heeft? Tja, ik ben zelf immers vragensteller en voel ook wel diezelfde interesse in moeders, kinderen en hoe andere vrouwen dat doen. Als iemand maandenlang ’s avonds niet thuis is, denk je toch: jeetje, hoe zou ze dat fixen? Dan begrijp ik dat mensen dat van mij denken, want ik ben telkens drie maanden achter elkaar ’s avonds van huis. Ik snap ook de aandacht voor mijn kind, al heb ik er wel alles aan gedaan om hem buiten de publiciteit te houden. Ik heb nog nooit een foto van Pax gepubliceerd en dat ga ik ook nooit doen. Ik wil dat Pax later zelf kan beslissen of mensen hem herkennen of niet. Ik snap het wel hoor, dat andere mensen dat wel doen: je loopt helemaal over van trots en wilt dat etaleren. Ik heb meer dan 70.000 foto’s in mijn telefoon, tot Pax was geboren waren dat allemaal kattenplaatjes, nu alleen nog van m’n kind.
Je noemt jezelf net ‘een vragensteller’. Is dat wat je doet? Is je doel een goed gesprek? Is je doel dat er de volgende dag wordt nagepraat? Of gaat het om de kijkcijfers? Ik moet jou als kijker wakker houden op een moment dat jij eigenlijk naar bed moet.
Jij bent een wakkerhouder… Ja, en dan komt er een irritant tv-woord, maar wat ik bespreek, moet ook nog eens ‘urgent’ zijn. Als mens ben ik a priori geïnteresseerd in iedereen. Mijn redactie en ik moeten goede voelsprieten hebben voor wat speelt in de samenleving. Wij willen de juiste gasten hebben op het juiste moment, dat is de kracht van mijn programma. Als ik ergens enthousiast, opgewonden, verbijsterd of verontwaardigd over ben, hoop ik dat ik jou als kijker daarin meetrek.
Gaat dit veranderen nu je naar de commerciële omroep gaat? Nee. Ze hebben me bij RTL binnengehaald omdat ze denken dat ik iets kan. Het is geen liefdadigheid. Wel heb ik voorwaarden gesteld waarmee ze van ganser harte hebben ingestemd. Ik heb totale vrije journalistieke onafhankelijkheid, dat was mijn eerste voorwaarde.
Jouw vertrek heeft nogal wat teweeggebracht. De NPO leek maandenlang op zoek te zijn naar een juiste vervanger. Wat doet het met jou dat jij volgens sommigen ‘het grootste probleem van de publieke omroep’ hebt veroorzaakt? Het gaat heel erg goed met een land als mensen zich bezighouden met latenighttalkshows. Het verbaast mij dat mijn vertrek problemen heeft veroorzaakt, want ik heb tijdig, zowel bij de NPO als in verschillende interviews, gezegd dat ik in gesprek was.
Waarom was je in gesprek? Het werk dat ik doe, kun je op een paar plekken uitvoeren op een hoog niveau. Op het moment dat mensen van die plekken met je willen praten, ga ik altijd in gesprek. Dat heb ik overigens altijd al gedaan.
Maar je zat toch bij uitstek op dé plek? Ja, het was een fantastische plek.
En waar ging het dan mis? Ik zou niet zeggen dat iets misging…
Je bent vertrokken naar een andere zender… Na vijftien jaar ben ik ergens anders heengegaan. Ik ging weg na de best bekeken uitzendingen-reeks van mijn carrière. Er ging niets fout… Het was vanaf het begin alleen maar een stijgende lijn.
Maar waarom hebben die – laten we ze idioten noemen – jou dan laten gaan? Idioten is jouw woord. Wat ik nu ga zeggen, klinkt heel politiek, maar ik meen het echt. Mijn volledige journalistieke opleiding heb ik bij de NPO genoten, ik heb daar honderden mensen leren kennen en er met heel veel plezier gewerkt. Ik ben alleen een zeer competitief persoon: ik wil graag een wedstrijd. Op het moment dat zich een kans voordoet waarop iedereen zegt ‘dat lukt je nooit, iedereen die jou is voorgegaan heeft gefaald’… dan wakkert dat iets bij mij aan waartegen ik geen weerstand kan bieden.
Had de publieke omroep jou wellicht anders moeten behandelen? Heb je wel genoeg waardering gehad? Ik zal nooit slecht praten over de plek waar ik vandaan kom, zo ben ik opgevoed. Ik heb het daar heel goed gehad en fantastische dingen geleerd.
En je kreeg genoeg betaald? Je salaris is begrensd bij de NPO vanwege de Balkenende-norm en daar had ik geen enkele moeite mee. Ik geloof wel dat van de presentatoren van prominente dagelijkse talkshows, ik een van de weinigen was die alleen de Balkenende-norm verdiende.
Maar je bent vertrokken. Een huwelijk gaat natuurlijk niet voor niets kapot… Ik was heel jong toen ik trouwde met de NPO. De publieke omroep was ook mijn eerste vriend. Ik was 24 en heb daar alles geleerd over relaties, ik ben er gelukkig geweest, ben nooit vreemdgegaan. Als mens én professioneel ben ik in die relatie volgroeid.
En toen werd je verliefd op iemand anders? Nee, we moeten nu uit de liefdesmetafoor stappen, want het was veel zakelijker. Eerlijk gezegd denk ik dat het voor iedereen beter is om af en toe eens ergens anders te gaan werken. Je leert nieuwe mensen kennen, je wordt gepush iets nieuws te doen, kortom: je groeit. Voor mij persoonlijk is het belangrijk om tot het uiterste te worden uitgedaagd, en dat gaat nu gebeuren. En daarbij: ik ga veel meer verdienen. Iedereen die zo’n overstap maakt en zegt dat geld geen rol speelt, liegt. Ik heb een gezin en net als iedereen wil ik voor mijn gezin zorgen, zo goed mogelijk.
Jouw opdracht bij RTL is om de publieken te verslaan. Ja, samen met mijn hele redactie van toen ik nog bij de NPO zat. Dat was bij de onderhandelingen een voorwaarde: dat ik mijn eigen team mocht samenstellen. De grootste professionele overwinning uit mijn leven is dat nagenoeg al mijn medewerkers met mij mee zijn gegaan naar RTL. Mijn moeder zei: Wat er ook gebeurt Eva, al kijkt er geen wilde kip, dat is jouw succes: dat die mensen met jou mee zijn gegaan. ‘En zo ervaar ik dat ook. Het heeft me ook erg ontroerd. Mijn redactie bestaat uit Arabische volbloedpaarden die staan te trappelen om de renbaan op te gaan, ze zijn rusteloos, klaar voor de wedstrijd en daar geniet ik echt van. Betekent dat dat jouw programma exact hetzelfde blijft, of wordt het iets nieuws? Uiteindelijk is het niet meer dan een tafel met gasten erom heen. Dat ga ik nu gewoon weer maken.
Zit je al nu strategieën te bedenken hoe je de competitie met de NPO aangaat? Gaan jullie met grote gasten uitpakken? Het wordt niet anders dan wat ik normaal doe. Het concept is heel eenvoudig en niet te formatteren: een gesprek aan tafel over de dag. Mijn gasten zijn afhankelijk van wat er in de maatschappij gebeurt, het is een journalistiek programma: wat er speelt in de samenleving, speelt bij mij aan tafel. Dat zal bij RTL net zo zijn, daarom hebben ze mij gehaald.
Maar zou het kunnen dat je bijvoorbeeld Geert Wilders aan tafel krijgt. Hij wilde nooit naar de NPO… Ik probeer hem al jaren aan tafel te krijgen, want hij loopt al meer dan twintig jaar in Den Haag rond en heeft een stempel gedrukt op het maatschappelijk debat. Wij nodigen altijd iedereen uit die een factor van betekenis is. Je kunt niet zeggen: het boeit mij niet hoeveel mensen er op hem hebben gestemd. Dat boeit mij wel. Hij komt alleen nooit.
Maar stel dat Wilders in jouw programma zegt dat hij werkt aan het terugbrengen van het aantal Marokkanen in Nederland? Behandel je dat dan nuchter journalistiek? Mag dat allemaal worden gezegd? Ik behandel alles als Eva Jinek, als een journalistiek mens. Ik ben iemand die rood wordt, vlekken krijgt, haar stem verheft, die moet lachen, die moet huilen: alles zit in mij. Een gesprek met Wilders zal, zoals al mijn gesprekken, nooit klinisch zijn. Als welke politicus dan ook mensen in Nederland wil weren op basis van hun afkomst, dan heeft diegene met mij een probleem dat zijn weerga niet kent.
Baudet zat wel vaak bij jou aan tafel. Er werd op sociale media zelfs beweerd dat je een beetje verliefd op hem was. Nee! Wat een gelul. Hoe kom je daarbij? Heb je de aanvaringen gezien tussen hem en mij in de uitzending? Ik heb hem behandeld zoals ik alle politici behandel: soms pittig, soms plagerig, soms gewoon beleefd. Het vreemde is dat als Asscher bij mij te gast zit de linkse goegemeente mij een rechtse trut vindt die bij WNL heeft gewerkt, maar als ik Thierry het vuur na aan de schenen leg dan zeggen ze dat ik op hem geil. Zo achterlijk. Ik heb nooit gezegd op welke partij ik stem, en dat zal ik ook nooit doen. Als ik mijn voorkeuren moet omschrijven, ben ik een mix: rechts van het midden op sommige onderwerpen, en links op andere.
Waarin ben jij links van het midden? Dit is voor de VARA-gids, hè? Ik snap het, het is een socialistisch bolwerk dat nu deze vuile overloper even komt interviewen, haha. Kijk, mijn ouders zijn weggegaan uit Amerika in 1989, ik denk tegen de zin van mijn vader in, maar mijn moeder verlangde terug naar Europa. De abjecte armoede die je in Amerika tegenkomt en tegelijkertijd de verpletterende rijkdom, dat was een beeld van een maatschappij waarin zij moeilijk konden leven. Dat voel ik na. Ik sta erachter dat je nogal wat belasting betaalt om te zorgen dat mensen die niet voor zichzelf kunnen zorgen, fatsoenlijk worden geholpen. In Amerika zouden ze mij beschouwen als extreem-links, hier in Nederland vinden we dat normaal. Wat ik moeilijk te verkroppen vind, is dat we in een van de rijkste landen ter wereld wonen en onze scholen moeten een paar dagen dicht omdat er niet genoeg docenten zijn. Dat politieagenten, die dingen doen die ik nooit zo durven, overbelast zijn en daar weinig voor worden betaald. Dat geldt ook voor duizenden mensen die in de zorg werken – ik doe het ze niet na – en dan zijn er ook de mensen op de crèche die mijn kind verzorgen, omdat ik zo nodig op tv wil, maar die het zich niet kunnen permitteren om in Amsterdam te wonen. Dit soort zaken moeten opgelost worden, rechtgetrokken, we zijn verdomme een van de meest ontwikkelde landen ter wereld!
Wat een bevlogenheid! Je kunt zo de politiek in! Ja, wist je dat nog niet? Als ik klaar ben met mijn talkshow, word ik de eerste vrouwelijke premier van Nederland. Nee Ronald, dit mag je niet gebruiken, dit is een grap.
CV
Eva Jinek (Tulsa, 13 juli 1978) is een Nederlands-Amerikaanse historica en tv-presentator. Haar Tsjechische ouders besluiten op haar elfde vanuit Amerika naar Nederland te verhuizen. Na haar studie geschiedenis in Leiden gaat ze in 2004 werken bij het NOS Journaal. In 2010 zou ze Nieuwsuur gaan presenteren, maar een (inmiddels beëindigde) relatie met toenmalig advocaat Bram Moszkowicz bleek onverenigbaar. Wel mocht ze Met het oog op morgen presenteren. Vanaf 2014 heeft zij haar eigen talkshow op NPO 1, eerst aanvankelijk alleen op zondagavond, later op alle werkdagen. Vanaf 3 januari wordt dit programma uitgezonden door RTL. Eva Jinek woont samen met haar man Dexter en heeft een zoontje van veertien maanden.
TV
Er zijn twee Eva’s: talkshow Eva en de Eva die vrij is. Als ik in het seizoen zit, kijk ik drie maanden lang alleen maar professioneel alle actualiteiten en alle tv-optredens van mijn gasten. Ben ik vrij, dan kijk ik veel minder. Nu kijk ik naar The Morning Show met Jennifer Aniston en Reese Witherspoon van Apple TV. De radio stem ik meestal af op NPO Radio 1 of Radio 4 voor Pax. Sommige klassieke muziek vindt hij geweldig. Ook luister ik veel podcasts, bijvoorbeeld The High Low met Pandora Sykes en Dolly AIderton, en naar Oprah’s Masterclass van mijn heldin Oprah.