Kijk Magazine 2017, nummer 5
In 1889 schreef de Iers-Engelse schrijver Oscar Wilde over kunst: “Het leven imiteert kunst, veel meer dan dat kunst het leven imiteert.” Met andere woorden: dingen die in kunst voorkomen, worden door mensen nagedaan. Deze stelling geldt nu nog steeds. We imiteren de dansstijlen die ons door muziekprogramma’s worden opgedrongen, we dragen kleren omdat filmsterren die dragen, we passen onze vocabulaire aan hits uit de top veertig aan.
Waar life ook duidelijk ‘art’ imiteert, is seksualiteit. De kunstvorm die we daarbij imiteren, is pornografie, en dan met name gefilmde. Pornografie – u heeft er misschien weleens van gehoord – heeft tot doel mensen op te winden: het is een hulpmiddel bij masturbatie of bij stellen die in de stemming willen raken.
Getekende en geschreven pornografie bestaat al heel erg lang. De Romeinen verfraaiden het straatbeeld met vrolijke afbeeldingen van copulerende mensen of grote penissen en ook in oude Aziatische culturen kwamen erotisch getinte of zeer expliciete beelden regelmatig voor. Beschreven seksuele handelingen zijn ook al letterlijk zo oud als de weg naar Rome.
De pornofilm bestaat nog niet zo lang omdat film überhaupt nog redelijk recent is. In 1895 vertoonden de gebroeders Lumière in Parijs hun eerste film en al meteen een jaar later brachten twee Fransen – Eugène Pirou en Albert Kirchner – een zeven minuten durend filmpje genaamd Le Coucher de la Mariee, waarin een actrice een striptease deed. Ook in 1886 verscheen een film waarin een acteur en een actrice tongzoenden, wat als schokkend werd ervaren.
Toch hield deze ophef de opmars van de pornofilm niet tegen, integendeel. Het genre werd een aanjager van de populariteit van bewegend beeld. Al vlug lieten films alles zien en werden alle mogelijke seksuele handelingen expliciet in beeld gebracht. Af en toe werd er ook een spuitende erectie getoond, maar het duurde tot de jaren zeventig dat pornoacteurs structureel in beeld begonnen te ejaculeren. In vaktermen werd dit een cum shot scene of money shot genoemd.
De mannelijke acteurs kwamen klaar op verschillende delen van het vrouwenlichaam, om de kijkers te laten zien dat ze niet faketen. Een van de plekken waar de acteurs hun bijdrage op spoten, was het gezicht van hun tegenspeelster. En daarmee was de zogenoemde facial geboren.
Inmiddels zijn we veertig jaar verder. Hoewel daar bijna geen historische bewijzen van zijn, zal het in vroeger tijden heus weleens zijn voorgekomen dat een man per ongeluk over het gezicht van zijn partner sproeide, maar dankzij pornografie is dat gebruik echt ingeburgerd. ‘Life’ imiteert ‘art’, ook als het om seks gaat.