Galgenmaal

AD Magazine, 3 juni 2017

Om deze foto’s te kunnen gebruiken, neem contact op met Shody Careman & @careman_fotografie

Rubriek: Gipharts kookeiland

Lekkers van Giphart en meer over de kook

De oude Grieken kenden het al: het galgenmaal. Ronald Giphart heeft een fascinatie voor de laatste eetwens van ter dood veroordeelde misdadigers.

Deze bijlage heeft als thema ‘misdaad’ en de vraag was of ik mijn bijdrage daaraan kon aanpassen (‘maar liever niet iets met bloedworst’). Er is één onderwerp dat mij mateloos fascineert: het galgenmaal, oftewel de maaltijd die terdoodveroordeelden krijgen voorgeschoteld. Het gebruik om mensen die worden terechtgesteld eten aan te bieden voordat de beul zijn werk doet, stamt al uit de Griekse oudheid. Daar werden gevangenen vlak voor hun executie verwend, zodat hun geest niet zou komen rondspoken.

In Frankrijk – waar sinds de middeleeuwen vele misdadigers werden opgehangen, verbrand, gekookt of onthoofd – bestond decennialang het gebruik dat terdoodveroordeelden vlak voor hun laatste minuten op aarde een glaasje rum kregen, om het leed een beetje te verzachten. Ook het galgenmaal van SS’er Adolf Eichmann bestond uit alcohol: hij vroeg om louter een fles wijn (die hij maar voor de helft opdronk).

Injectie

In een groot deel van de geschiedenis moesten gevangenen op de laatste dag van hun leven gewoon eten wat de pot schaftte. In sommige Amerikaanse staten is dat nog steeds het geval, maar de meeste gevangenen die op de elektrische stoel of via een dodelijke injectie worden omgebracht, krijgen de gelegenheid een speciale maaltijd te laten aanrukken. Soms heeft dat diner een maximum bedrag (bijvoorbeeld 15 dollar), maar meestal mag iemand die ter dood wordt veroordeeld zijn lievelingskostje bestellen.

En juist dat aspect spreekt tot de verbeelding, want wat leert iemands laatste maaltijd over iemands persoonlijkheid? En wat zouden we zelf als galgenmaal verlangen? In Amerika verschenen een paar kookboeken over de al dan niet opmerkelijke eetwensen van gevangenen in de dodencel (bijvoorbeeld The Death Row Cookbook en Our Last Meals).

Mintijs

Op internet zijn vele pagina’s gewijd aan wat beroemde criminelen, seriemoordenaars en psychopaten zich zoal hebben laten serveren. Zo wilde Timothy McVeigh (The Oklahoma Bomber) twee bekers mintijs en John Wayne Gacy (The Killer Clown) gebakken kip, gebakken garnaal, aardbeien en friet. Natuurlijk had ik hier het recept van een van de galgenmalen van misdadigers kunnen geven, maar dat vond ik toch wat luguber. Vandaar dat ik heb gekozen voor wat ik zelf als galgenmaal zou bestellen, als ik ooit de doodstraf krijg: soto ajam, de kippensoep die Indonesische en Surinaamse moeders aan hun kinderen serveren als geneesmiddel voor bijna alle kwalen. Voor een galgenmaal misschien net te laat, maar daarom niet minder lekker.

Soto ajam

Soep voor 4 personen:

• scheutje olie
• 1 vette kip, in stukken
• 1 stuk gember, in plakken
• 4 salamblaadjes
• 8 pimentkorrels
• 4 stengels citroengras
• 2 uien, fijngesneden
• 3 teentjes knoflook, fijngesneden
• 1 tl kurkuma
• 1 tl komijnpoeder
• 1 tl korianderpoeder
• ½ tl laos

Garnering:

• 4 hardgekookte eieren, gehalveerd
• Gekookte sperziebonen
• taugé
• gefruite uitjes
• lenteuitjes
• stukken gekookte aardappel
• gekookte pandanrijst
• sambal badja

Bak de kip in olie. 2 liter water erbij. Breng aan de kook. Voeg gember, piment, salamblaadjes en citroengras toe. Laat de kip een uur op laag vuur koken. Haal eruit, laat de stukken wat afkoelen, pluk het vlees van de botten. Zeef de bouillon. Fruit ui, knoflook, gember en laos. Voeg kurkuma, koriander en komijn toe. Schenk de bouillon erbij en voeg het vlees toe. Verwarm de soep goed en verdeel over de borden. Serveer de garnering in bakjes. Bedenk dat het uw laatste maaltijd is.