Geweldig eigerecht van curieuze komaf
AD Magazine, 15 juni 2019
Om deze foto’s te kunnen gebruiken, neem contact op met Shody Careman & @careman_fotografie
Rubriek: Gipharts kookeiland
Na een sterk staaltje onderzoeksjournalistiek kwam Ronald Giphart erachter dat het hartige ontbijtgerecht gipsy eggs meer met Karel V en Belgen te maken heeft dan met zigeuners.
Op een zaterdagochtend keken we naar Saturday Kitchen op de BBC, waar een Engelse chef een hartig ontbijtgerecht bereidde genaamd gipsy eggs. Het leek een beetje op onze familieklassieker shakshuka – eieren gepocheerd in een saus van tomaten, chilipeper en ui – die we echter nooit als ontbijt serveren. Mondwaterend volgden wij de bereidingswijze en tegen de tijd dat de chef zijn schotel presenteerde, had mijn vrouw al gekeken of we toevallig alle ingrediënten in huis hadden. Het was per slot van rekening ochtend en we hadden nog niets gegeten. Vanuit de keuken riep ze dat ze een poging wilde wagen.
Terwijl zij aan de slag ging, googelde ik naar de herkomst van het gerecht. De letterlijke vertaling van gipsy eggs is ‘zigeunereieren’, en mijn aanvankelijke vermoeden was dan ook dat er sprake was van een traditionele schotel van zigeuners (een omstreden woord, want sommige Sinti of Roma, zoals het van oorsprong nomadische volk tegenwoordig liever wordt genoemd, ervaren de term als discriminerend).
En hier begonnen mijn moeilijkheden pas, want ik kwam erachter dat ‘zigeunereieren’ niet zo heel veel te maken hebben met de Roma. De term gipsy eggs is een vertaling van het Spaanse huevos a la flamenca, oftewel flamencoeieren. En flamenco slaat dan weer op een cultuur uit de zuidelijke provincies van Spanje, bekend van de soms Arabisch klinkende energieke dans- en muziekstroming met een ritme waarvan je astma krijgt.
Flamenco zou geïntroduceerd zijn door een Romavolk dat, waarschijnlijk via Noord-Afrika, aan het einde van de middeleeuwen naar Spanje was getrokken. Zij werden gitanos genoemd, naar het woord egyptanos, en daar is dan ook weer het woord gipsy van afgeleid.
“Bijna klaar hoor!” riep mijn vrouw vanuit de keuken, toen mijn Google-zoektocht dreigde te ontsporen. Want het werd nog vreemder. Het woord ‘flamenco’ verwijst namelijk waarschijnlijk naar het Spaanse woord voor ‘Vlaams’. Vlaams? Wat hebben de Belgen er nu weer mee te maken? Keizer Carlos Primus, oftewel Karel de Vijfde, was in Vlaanderen geboren en had in Spanje Vlaamse lijfwachten die wel van een feestje hielden. Dit speelde zich in dezelfde tijd af als de verhalen over de gitanos, met hun uitbundige muziekcultuur. Ergens in de geschiedenis zijn de Vlamingen en de gipsy’s met elkaar verward geraakt, vertelde ik mijn vrouw toen ze met een dampend bord huevos a la flamenca uit de keuken kwam – maar ze hoorde me al niet meer, overdonderd als ze was door dit geweldige gerecht.
Huevos a la flamenca (gipsy eggs)
Ontbijt voor twee tot vier personen (lunch mag ook)
- 130 g zachte chorizo, in stukjes gesneden
- 1 ui, gesnipperd
- 1 teentje knoflook, geperst
- 2 tl witte wijnazijn
- 400 g tomatenblokjes
- snuf gerookte paprikapoeder
- blik limabonen à 400 g
- 4 eieren
- handje geraspte kaas, pittig
- 1 el plantaardige olie
- 100 g parmaham
- half bosje basilicum, grof gesneden
- stevig brood
Verwarm de oven voor op 200 graden. Verhit een braadpan of grote koekenpan en bak hierin de chorizo. Voeg na een minuut de ui en knoflook toe en bak deze 3 minuten mee. Schenk de azijn erbij en roer even goed om, voeg dan de tomaat, paprikapoeder en limabonen toe. Breng op smaak met peper en zout en schenk het mengsel in een lage ovenschaal. Maak vier holletjes en breek hierin de eieren, bestrooi met de geraspte kaas en zet in de oven. Laat de eieren in een kwartier gaar worden. Verhit ondertussen in een koekenpan de olie en bak hierin de parmaham krokant, laat even uitlekken op keukenpapier. Haal de schaal uit de oven en kruimel de parmaham gelijkmatig over de eieren. Strooi de basilicum erover en serveer het gerecht met het brood.