Het lot van de spoelie

AD Magazine, 18 november 2017

Om deze foto’s te kunnen gebruiken, neem contact op met Shody Careman & @careman_fotografie

Rubriek: Gipharts kookeiland

Lekkers van Giphart en meer over de kook

Ronald Giphart moest vroeger thuis altijd afwassen én afdrogen. Een groot onrecht vond hij dat. Echt erg werd het toen hij in een spoelkeuken belandde.

Mijn kinderen hoeven niet veel te doen in het huishouden, hoewel zij daar zelf anders over zullen denken. Tot hun weinige taken hoort het dekken en afruimen van de eettafel en het inruimen van de afwasmachine. Zelfs deze futiele bezigheden zorgen al voor de nodige aanvaringen (‘Ik heb gisteren afgeruimd!’ ‘Gisteren aten we patat en aten we op de bank!’). Soms probeer ik me met de schermutselingen te bemoeien, maar zodra ik mijn mond opentrek, roepen mijn drie kinderen: ‘Jaha, in jouw tijd was alles anders.’

En dat is waar. Wij hadden thuis geen afwasmachine en alle vaat werd gewoon met de hand gewassen. Door mij. Ik moest na de maaltijd afwassen én afdrogen. Mijn jongere zus moest de tafel dekken en afruimen, wat ik in vergelijking met mijn opdracht echt een lachertje vond. Hoe konden mijn ouders denken dat het lullig heen en weer wandelen met wat messen en borden in verhouding stond tot de mensonterende slavenarbeid die zij mij lieten doen?

Afzien

Misschien heeft het met dit huiselijke corvee te maken dat ik in het begin van mijn arbeidscarrière jarenlang heb gewerkt als bordenwasser in een restaurant, waar ik pas echt leerde wat afzien was. De afwasbeurten bij mij thuis waren lieflijk ontspannen in vergelijking met de afmattende uren dat ik als spoelie in een onooglijke spoelkeuken stond. Sindsdien voel ik grote affiniteit met afwassers, omdat het zo’n vervelend werk is, zij nooit eer van hun werk krijgen en in veel gevallen zelfs niet meedelen in de pot.

Belonen

Een paar maanden geleden kwam er mooi nieuws uit Denemarken, waar René Redzepi, chef van het wereldberoemde restaurant Noma, zijn vaste afwasser mede-eigenaar maakte van zijn restaurant.

Ali Sonko (62), afkomstig uit Gambia, werkte al sinds de opening van Noma bij het restaurant en Redzipi vond het tijd om hem daarvoor te belonen. Hij lichtte toe: ‘Ik denk dat mensen niet waarderen wat het betekent om iemand als Ali in huis te hebben.’

Een fraai gebaar. Ik heb ook een voorstel: namens deze krant roep ik zaterdag 2 december aanstaande uit tot ‘Dag Van De Afwasser’ (#Dagvandeafwasser).

Voor wie uit eten gaat of in de horeca werkt: geef die dag uw afwasser eens wat extra aandacht, een extra knuffel, een extra fooi. Hij of zij verdient het! Vergeet het niet! Speciaal voor afwassers vandaag op deze pagina een door topchef Robert Kranenborg in een afwasmachine bereid gerecht.

Zalm uit de vaatwasser

Voor 4 personen

  • 400 g zalm
  • 10 g sesamzaad, geroosterd
  • 2 g gemberpoeder
  • 60 g geklaarde boter
  • 20 g rettich
  • 20 g bosui
  • 250 g pasta van witte miso
  • 50 g mirin
  • 40 g sake
  • 20 g shoyu of zoete sojasaus
  • 10 g witte sojasaus
  • 4 g yuzuzeste
  • 4 g limoenzeste
  • 4 g citroenzeste
  • sesamolie
  • yuzusap
  • bananen blad

Dit gerecht komt uit 50 jaar Rhima van Robert Kranenborg. Er is een vacuümzuiger nodig – altijd handig – te koop vanaf zo’n 40 euro. Meng de miso, mirin, sake, shoyu, witte soja, yuzu en zestes. Smeer hier vier zalmmoten goed mee in en stop ze in aparte zakken. Laat de pakketjes 12 uur marineren. Voeg aan elke zak 15 gram boter toe en vacumeer de zalm. Draai een wasje in de afwasmachine (het liefst op 50 graden, warmer mag ook) samen met de zakken met zalm. Haal de zalm er na 20-25 minuten uit en leeg de zakken. Meng geroosterde sesamzaadjes met gemberpoeder en strooi dit over de vis. Leg de zalm onder de grill, of brand lichtjes met een gasbrander. Serveer met reepjes rettich en bosui, met een dressing van sesamolie, sojasaus en yuzusap. Serveer de zalm op een bananenblad.