Kijk Magazine 2017, nummer 2
Verliefdheid is een oogziekte. Dat zegt de Vlaamse seksuoloog Wim Slabbinck in het interview verderop in deze KIJK. Deze mooie zin komt van professor Alfons Vansteenwegen, een Vlaamse goeroe op het gebied van seksualiteit. Vansteenwegen heeft er in vele boeken op gehamerd dat verliefdheid en liefde vaak door elkaar worden gehaald.
Verliefdheid is eigenlijk een gemoedstoestand die te vergelijken valt met griep. Wie verliefd is, wordt overvallen door een intens gevoel van aantrekkingskracht voor een ander. In zijn bestseller Liefde is een werkwoord legt Vansteenwegen uit dat verliefdheid een obsessie is die letterlijk blind maakt en anders doet kijken naar de wereld en het object van liefde. Verliefden zien hun beminde door een roze bril, ze adoreren, smachten en projecteren. Hun ‘oogziekte’ zorgt ervoor dat ze bij hun geliefde dingen zien die er niet zijn. Het beeld van een geliefde kan – in de ogen van de verliefde – onrealistische, vaak mythische proporties krijgen.
‘Oogziekte’ is niet de enige metafoor die de wetenschap heeft bedacht voor verliefdheid. Andere wetenschappers (zoals de Vlaamse seksuoloog Ilse Reynders) noemen verliefdheid een ‘dwangneurose’. De Italiaanse psychiater Donatella Marazziti deed onderzoek naar verliefdheid en vergeleek het serotoninegehalte in de hersenen van smoorverliefde mensen met patiënten die worden geplaagd door dwangneuroses. Ze nam twintig personen die onlangs smoorverliefd waren geworden en vergeleek deze met twintig mensen die waren gediagnostiseerd met een obsessieve-compulsieve stoornis en twintig ‘normale mensen’. Het resultaat was een sterke gelijkenis tussen lieden in an early romantic phase en patiënten die leden aan dwangneuroses. Het deed de wetenschappers concluderen dat verliefdheid sporen van geestesziekte in zich draagt.
Met andere woorden: verliefdheid maakt mensen op een bepaalde manier handelingsonbekwaam. Verliefden hebben geen realistisch beeld van de werkelijkheid en nemen vaak beslissingen die ze niet zouden hebben genomen als ze niet ‘verblind waren door liefde’.
Uit ander onderzoek blijkt dat verliefdheid een fase is die mensen niet oneindig blijft plagen. Gemiddeld duurt een stevige verliefdheid (oogziekte of dwangneurose) anderhalf tot twee jaar, waarna het serotoninegehalte in de hersenen zich weer herstelt naar normale waarden. Bij mensen die dat overkomt, komt langzamerhand de werkelijkheid weer binnen: zij gaan hun geliefde steeds minder door een roze bril zien. Wat aan het begin van een heftige verliefdheid nog een geweldige karaktertrek leek, wordt gaandeweg steeds vervelender. Hier klopt ook de vergelijking met de griep weer beter: verliefdheid kan je grijpen en in korte tijd besmetten, maar na verloop van tijd houdt het gesnotter vanzelf weer op.