De Volkskrant, 23 juni 2011
Wat is de hoofdstad van Tokyo? Wat is de hoogste berg? Hoe laat is het op de maan? Mijn jongste zoon zit in de vragenfase. Wat iemand ook zegt, hij komt direct met een snuggere vervolgvraag. Zijn oudere broer vertelde dat China het land is met de meeste inwoners. ‘En welk land heeft de minste?’ zei hij meteen Pavloviaans. Dat antwoord wist ik niet, waarop mijn zoon webwijs zei: ‘Even koekelen?’ Pappa, het koekelmonster.
En zo zat ik voor een vierjarige te zoeken naar het land op aarde met de minste inwoners. Aanvankelijk gokte ik op Vaticaanstad, maar dat staat met 832 inwoners in de wereldinwonersranglijst op de 235ste plaats, net voor de Cocoseilanden met 596 en hekkensluiter Pitcairn met 48 bewoners.
Pitcairn… nog nooit van gehoord. Doorkoekelend werden mijn vingers in bezit genomen door de geest van Boudewijn Büch, de eilandofiel die – voor zover ik dat kan nagaan – de kleine rots in de Grote Oceaan nooit heeft aangedaan. Kostelijke zonde: Pitcairn zou het ultieme Boudewijn Büch-eiland zijn.
Lezend over de veelbesproken rots zie ik Büch er aanmeren, rondlopen en enthousiast in de camera vertellen over de roemruchte geschiedenis. Pitcairn is onlosmakelijk verbonden met de meest legendarische muiterij die de wereld ooit heeft gekend: die op de Bounty. In 1789 zetten opstandelingen de kapitein met zijn getrouwen overboord, waarna ze ervandoor vluchtten. Tijdens een zwerftocht langs verschillende eilanden verlieten enkele muiters de boot, maar ook werd er een groep van elf Tahitiaanse vrouwen en zes mannen meegenomen.
Uiteindelijk landden de negen muiters en hun achttien gevangenen op het onbewoonde Pitcairn, waar ze zich vestigden en letterlijk hun schip achter zich verbrandden (koekelweetje: de resten zijn nog steeds zichtbaar). Het duurde 18 jaar voordat de opvarenden pas weer werden ontdekt in die jaren was er ongelooflijk veel gebeurd, en ik zie Boudewijn Büch dit schuimbekkend van geestdrift navertellen.
Het paradijselijke eilandje had – zoals had kunnen worden voorspeld – het laagste bij de muiters losgemaakt: ruzie, vrouwenroof en zelfs moordpartijen. Achttien jaar na hun vlucht waren, op één man na, alle muiters en alle zes de Tahitiaanse mannen dood. Een muiter was van een klif gedonderd (‘zelfmoord’, al waren zijn handen en voeten vastgebonden), vijf waren er in een strijd om de vrouwen vermoord door de Tahitiaanse mannen, die op hun beurt weer waren gedood tijdens onderlinge gevechten.
De enige overlevende man zag na al dit geweld het christelijke licht en hij stichtte met de tien overgebleven vrouwen en inmiddels 23 kinderen een godsvruchtige gemeenschap. Mede hierom werd hij, toen de Britten het eiland in 1814 eindelijk bezochten, niet gearresteerd.
Alleen was de ellende voor het geïsoleerde inteeltlandje nog niet voorbij. Iemand wierp zich op als dictator en twee keer werd gepoogd alle bewoners te deporteren. In 2004 kwam Pitcairn in het wereldnieuws omdat acht mannen – bijna 15 procent van de bevolking – werden beschuldigd van de stelselmatige verkrachting van vrouwen en kinderen. Inmiddels zijn alle straffen uitgezeten en doet de gevangenis dienst als gastvertrek.
Na anderhalf uur koekelen vertelde ik mijn jongste zoon met Büchs astmatische enthousiasme van mijn bevindingen over het landje met de minste inwoners. Hij knikte me niet al te geïnteresseerd toe en vroeg alleen Pavlov-achtig: ‘En welk eiland heeft de mééste inwoners?’