Rails 2004 11 Pesterig

Dit is de eerste zin van De gele hond, de laatste roman van Martin Amis, over een vriendelijke acteur die na een vechtpartij verandert in een rotzak, Het boek heeft in Britse literaire kringen veel spraak gemaakt, en voor wie dacht dat de Nederlandse literatuur Soedanese trekken heeft: in Engeland lusten ze elkaar ook rauw.

Op dezelfde dog dat Yellow Dog verscheen, kwam ook de roman Voyage to the end of the room uit, van Tibor Fischer (in het Nederlands Reis naar het einde van de kamer). Fischer en Amis zijn leeftijdgenoten, ze kennen elkaar uit begin jaren tachtig (toen Amis nog moest voorlezen voor gezelschappen van wel zes mensen!) en ze deelden een literair agent. Amis is inmiddels extreem succesvol en wordt algemeen beschouwd als het wonderenfant terrible van de Engelstalige literatuur, maar Fischer moest letterlijk achtenvijftig uitgeverijen af voordat in 1992 zijn debuutroman Under the Frog eindelijk werd uitgegeven (waarna het wel werd genomineerd voor de lokale Libris Prijs), Waar Martin Amis Himalayahoge voorschotten kreeg, honderdduizenden boeken verkocht en in zo’n beetje alle talen werd vertaald, moest Fischer wachten op succes, Dat kwam pas toen hij zijn agent (en dus die van Amis) inruilde voor een andere, en sindsdien is het hommeles tussen Amis en Fischer. Fischer noemt Amis een masturberende oom, Amis vindt Fischer a wretch (een stakker).

De dag dat hun beide romans verschenen, publiceerde Fischer een wat de Engelse media ‘scathing (bijtende) attack’ noemden, Via via had hij namelijk een exemplaar van Amis’ nieuwe roman in handen gekregen, waarna hij doelbewust en pesterig het embargo negeerde dat zijn voormalige agent op het boek had gezet.

‘Ik schaam me een beetje om toe te geven dat ik als schrijver opgelucht ben dat Amis een boek heeft gepubliceerd dat zijn talent onwaardig is: schrijft Fischer meesmuilend, ‘want niemand wil een meesterstuk in de buurt als je eigen roman zoekt naar aandacht. Als lezer echter ben ik oprecht teleurgesteld.’

Dat laatste klonk niet heel oprecht, Fischer was vooral bang dat alle aandacht naar Yellow Dog zou gaan en dat men zijn roman zou vergeten, ‘Yellow Dog isn’t bad as in not very good or slightly disappointing, lt’s not-knowing-where-to-Iook bad.‘

Nou nou, Helaas voor Fischer werd zijn eigen roman door de Engelse pers ook nauwelijks juichend ontvangen, al is het best een aardig en vermakelijk boek over een vormgeefster met pleinvrees, die met hulp van internet besluit haar huis nooit meer uit te gaan. Het leest vlot en doet wel eens grinniken, en daarmee is het aardigste gezegd, Hoewel de aanval van Fischer op Amis inderdaad scathing was, wist ik – toen ik die grillige eerste zin van De gele hond las – dat wat mij betreft het pleit is beslecht in het voordeel van Amis. Alleen al die eerste zin heeft mij dieper geraakt dan het hele boek van Tibor Fischer.

Martin Amis, De Gele Hond, uitgeverij Contact, 22,90 euro. Vertaling Gert Jan de Vries.