Vara Gids 44, 2-8 november 2019
Rivkah op het Veld over vrouwenvoetbal, Studio sport en de mannen van Voetbal inside. ‘Als Johan Derksen gewoon eens open wil praten, ga ik met alle liefde koffiedrinken.’
Je bent geboren in Naarden en opgegroeid in het Gooi. Was je een echt Goois meisje? Nee, juist helemaal niet, ik vind dat een vreselijke term. Ik heb een erg fijne jeugd gehad, maar hoef niet terug naar het Gooi, want ik paste niet tussen de blonde hockeymeisjes en kakkers. Ik zocht het vroeger liever in de alternatieve scene, met mensen met dreadlocks en tattoos.
Wat wasje voor meisje? Jongensachtig. Op de basisschool speelde ik veel buiten, urenlang voetballen. Nu heb ik twee tegenovergestelde karaktertrekken: ik ben sociaal én solitair. Vroeger kon ik lang met de jongens in bomen klimmen, maar me ook opsluiten op mijn kamer om uren boeken te lezen. Als kind had ik wilde plannen. Een tijdje wilde ik de eerste vrouwelijk coach van Ajax worden. Daarna besloot ik me te richten op de eerste vrouwelijke minister-president ooit, en daar hadden ze ook vrede mee. Vervolgens wilde ik de muziek in, dat vonden mijn ouders ook prima.
Wanneer kwam je erachter dat je op meisjes valt? Op mijn 19de kreeg ik mijn eerste vriendinnetje, maar een paar jaar daarvoor had ik het al verteld aan mijn moeder en vriendinnen. Ik heb me er nooit voor geschaamd en het is ook geen issue in mijn leven geweest. Laatst besprak ik met vrienden die op hun eigen sekse vallen de vraag: als je zou mogen kiezen zou je dan liever hetero zijn? Sommigen zeiden ja, maar ik riep meteen nee!
Het is natuurlijk een idiote vraag van mij, want als jij hetero zou zijn zou het niet in me opkomen te vragen wanneer je erachter kwam dat je op mannen viel… Het zou inderdaad pas echt emancipatie zijn als we het er niet meer over hoeven te hebben in interviews. Ik heb het er bij het afgelopen WK voetbal voor vrouwen natuurlijk vaak over gehad, omdat er voetbalsters zijn die op vrouwen vallen en de vraag dan rijst hoe open je daarover bent. Het moet toch mogelijk zijn om over liefde te praten, zonder meteen te hoeven uitleggen dat je op vrouwen valt? We komen in de buurt, maar we zijn er nog niet.
Jouw vriendin is de keepster van PSV… Ja, maar ik ken haar niet via mijn werk. Iedereen hoopt altijd op een geweldig verhaal dat ik met een microfoon in mijn hand in haar ogen keek en dacht: dit is de ware! Maar in werkelijkheid ontmoetten we elkaar op een huisfeestje bij een bevriende speelster van Ajax. Liefde is een enorme kracht. Ik ben een echte romantica, waarbij de liefde veel overneemt in mijn leven. Daar wil ik wel voor waken, want ik ben iemand die zorgzaam is en snel anderen boven zichzelf plaatst. Liefde kan iets zijn waarin je jezelf vergeet… Daar heb je de kop van je interview, hè?
Schaadt je relatie niet je onafhankelijkheid als journalist? Nou, mijn vriendin speelt niet in het Spaanse elftal, dus ik heb haar professioneel nog nooit hoeven spreken. Ik zit redelijk diep in de vrouwenvoetbalwereld, dus daar kunnen we goed over praten en sparren. Misschien dat ik haar ooit moet interviewen, maar dat zien we dan wel weer. Ik ga altijd naar haar wedstrijden, al zul je mij nooit zien juichen op de tribune. Het is er wel ingestampt dat je zoiets niet doet als journalist.
Wilde je altijd al sportjournalist worden of ben je erin gerold? Aanvankelijk ging ik Grieks en Latijn studeren, omdat daar zoveel meer bij komt kijken dan alleen de taal. Maar toen ik in een skinny jeans met een T-shirt van een of andere rockband mijn eerste colleges volgde, wist ik dat het toch niets voor mij was. Na twee maanden stopte ik en mijn ouders begrepen dat. Ik werkte toen al twee avonden per week als ‘autocuer’ bij Studio sport. Ik moest de teksten voor de presentatoren laten rollen. Daar was ik terechtgekomen via mijn moeder.
Want die werkt als regisseur bij… Nog steeds. Er zijn weleens uitzendingen waar ik moet opdraven om de sport te doen en zij dan in mijn oortje zit. Hoor ik haar zeggen: ‘Wat heb je een leuk jasje aan! Mag ik dat een keer lenen?’
Na het autocuën maakte je carrière als redactie assistent en verslaggever voor een kanaal bedoeld voor jongeren. Ik had mezelf aangeboden om een zomer lang langs allemaal festivals te gaan. En dat mocht! Er was een band genaamd Florence And The Machine, met een heel leuke zangeres. Ik dacht: hoe kan ik haar te spreken krijgen? Door haar te interviewen! Bij de redactie heb ik gezegd: dit wordt een heel grote band. Toen mocht ik het item maken. Nou ja, inmiddels is het een grote band, dus dat heb ik wel voorzien.
En? Nou, het was een leuk interview, maar daar is het bij gebleven, dus zo’n droomverhaal is het helaas ook weer niet. Door het item wist ik wel dat ik presenteren heel leuk vond. Daarom ben ik Media & Cultuur gaan studeren, maar tussendoor bleef ik wel bij Studio sport werken, want sinds ik klein ben is sport een van mijn grote passies. Ik heb zelf gebasketbald en volg al mijn hele leven het voetbal en andere sporten. Als de Olympische Spelen zijn begonnen leef ik echt op.
Zes jaar geleden kwam jij voor het eerst op tv, volgens mij in een middaguitzending. Ik meen me dat nog te herinneren. Je was natuurlijk een bijzondere verschijning: zo’n grappig jong meisje dat de kijkers kwam bijpraten over sport. Ik was 22. Kijkers moesten er natuurlijk even aan wennen dat daar plotseling een blond meisje met rode lippenstift stond. Ik heb me overigens toen niet beziggehouden met wat mensen daarvan vonden, want ik ben niet iemand die zichzelf gaat zitten googelen. Vrouwen worden ook heel anders beoordeeld dan mannen. Het zal kijkers aan hun reet roesten als mannen driehonderd dagen per jaar hetzelfde blauwe pak dragen, maar wat ik aan heb, hoe mijn haar zit of hoe mijn make-up is gedaan, bepaalt heel erg wat mensen van mij vinden. Dat is soms best frustrerend. Dat betekent dat mensen op andere dingen letten dan louter mijn kennis van sport of hoe ik interview.
Plato zei dat het uiterlijk een manifestatie is van het innerlijk. Ik weet niet hoe hij dat in het Grieks zei… Ik dus ook niet meer, haha.
Hoe werd erop gereageerd toen jij met je kop op de buis kwam? Mijn omgeving wist dat ik bij Studio sport werkte, maar het bleek wat anders toen ik ook echt in beeld verscheen. Dat heeft toch iets magisch voor mensen. Ik vond dat overweldigend in het begin. Toen ik werd aangenomen als presentator wist ik niet dat er zoveel bij kwam kijken. Ik kreeg opeens mensen die me wilde interviewden. Een styliste die met me wilde afspreken. Oude klasgenoten die contact zochten. Vooraf dacht ik dat het minder groot zou zijn dan het in werkelijkheid bleek.
Wat deed dat met jou? Ik hoop niet zoveel. Dione de Graaff is er een goed voorbeeld van dat je niet hoeft te veranderen als je presenteert. Dat vind ik oprecht. Ik merk bijvoorbeeld hoe zij is met cameramensen en visagisten. Je kunt heel goed zien hoe mensen zijn op basis van hoe ze doen tegen de visagist. Op straat word ik natuurlijk ook weleens aangesproken door dronken jongens die dan iets roepen, dat hoort er nu eenmaal bij. Ik vind dat op geen enkele manier vervelend, als je eraan begint weet je dat dit kan gebeuren. Ik zoek het alleen niet op door aan kwissen mee te doen.
Jij weet heel veel van sport, maar werd je wel serieus genomen? Ik denk dat dat wel even duurde. Er zullen ongetwijfeld nog steeds mensen zijn die dat niet doen, maar dat is hun probleem. Ik weet inmiddels dat ik een goede journalist ben en vaak meer benul van sport heb dan de mensen die mij soms aanvallen.
Je hebt je gemanifesteerd als een pleitbezorger voor het vrouwenvoetbal… Ja, daar ben ik trots op. Het EK in ons land, hoe geweldig was dat? Velen dachten: ach, wat zal dat worden? Nou, dat werd groot. Het werd een van mijn hoogtepunten als presentatrice. Ik heb zoveel hart voor die sport en voor die meiden, en ben er trots op hoe ver die sport is gekomen.
Kun je nog wel kritisch naar het Nederlandse vrouwenelftal kijken? Ja natuurlijk. Ik vind het alleen belangrijk dat iedereen weet waar die sport vandaan komt. Er is maatschappelijk meer met deze sport gebeurd dan met andere sporten. We moeten ons ervan bewust zijn hoe belangrijk deze successen zijn voor de bewustwording van jonge meisjes.
Er wordt door veel mannen, en vrouwen, nog steeds geschamperd over het niveau van het vrouwenvoetbal. Word je niet moe van dat gevecht? Ja en nee. Ik vind het niet erg, als mensen wel toegeeflijk zijn. Er waren veel mooi-weermensen die tijdens het WK plotseling de oranjevrouwen volgden en daar bij Pauw over wilden praten, maar zodra de Eredivisie weer begon, verdween hun aandacht. En de tegenstanders… Ach ja.
Voel jij je geroepen om het vrouwenvoetbal te verdedigen? Bijvoorbeeld bij de VI-tafel? De VI-tafel staat zo ver verwijderd van alles wat ik vind in het leven. Wij gaan nooit op één lijn zitten. Laat hen maar lekker aan hun kant van de lijn blijven. Dat gaat niet meer goed komen tussen ons.
Dat ligt aan hen, neem ik aan. Dat is maar hoe je het bekijkt. Zij zullen ongetwijfeld vinden dat dat aan mij ligt.
Heb je hen weleens ontmoet? Weleens met Johan Derksen gesproken? Nee, maar dat hoeft voor mij ook niet zo, vanwege wat zij roepen over maatschappelijke onderwerpen. Over homoseksualiteit bijvoorbeeld. Dan is het voor mij snel klaar.
Ik merk datje behoorlijk scherp reageert. Ja.
Heb je een hekel aan hen? Laat ik het zo zeggen: ik ben het heel erg niet met hen eens. En dat komt ook omdat ze niet willen luisteren naar anderen. Veel mensen uit hun generatie beseffen nu pas wat het effect is van dingen die zij zeggen. Op tv komen gaat gepaard met verantwoordelijkheid. En die lijkt bij hen te ontbreken.
Stel dat ze jou zouden uitnodigen om in hun programma te gast te zijn. Ja, dat is een goede… Ik vind dat je altijd in gesprek moet blijven, maar dat zou me toch zwaar vallen. Ik weet niet of ik daar vertrouwen in zou hebben. Als ze me met een open blik zouden ontvangen en willen luisteren naar iemand met een andere mening, zou je denken van wel, maar ik vrees dat deze mannen daar niet open voor staan.
En zonder camera? Nou ja, dat natuurlijk wel. Als Johan Derksen gewoon eens open wil praten, ga ik met alle liefde koffiedrinken. Maar daar horen dan niet per se camera’s bij. Ik denk helemaal niet dat het slechte mensen zijn, maar het is de koppigheid om naar anderen te luisteren. Zoals bijvoorbeeld in geval van die Belgische presentatrice die door René van der Gijp werd nagedaan. Toen ze erop werden aangesproken dat er ook lieden zijn die er echt mee worstelen en die voortdurend worden aangevallen door dit soort pesterijen, bleven ze volharden in hardvochtigheid.
Jij bent echt van een jongere generatie. Er is een verschil tussen twintigers zoals jij en generaties daarboven. Merk jij dat ook? Ja, niet alleen in het dagelijks leven. De wereld is de afgelopen vijf jaar zo enorm veranderd. Dat is echt bizar. Als je kijkt naar tv-series van vijf jaar geleden dan voelen die nu al gedateerd, omdat we in korte tijd anders over dingen zijn gaan denken. Me too. Aanranding. Het klimaat. Er is veel mis met mijn generatie, maar iedereen lijkt zich wel bewuster te zijn van alles. Mensen maken grapjes over die hipstergeneratie die alleen maar latte macchiato met sojamelk drinkt en veganistische boeddha bowls eet, maar iedereen zal toch beseffen dat het zo niet langer kan met de wereld? Mijn generatie is zich daar meer van bewust en wil ook harder voor de aarde vechten.
Wat zijn jouw journalistieke ambities? Wat is jouw eindbestemming? Ik ben veel te jong om daar iets zinnigs over te zeggen. Mijn voordeel is dat ik al op jeugdige leeftijd mijn droombaan heb gekregen. Daar ga je heel erg relaxed van leven, want ik hoef niets meer na te jagen. Binnen dit beroep zijn er nog heel veel dingen die ik zou kunnen of willen doen, want ik vind dat ik op veel punten nog echt moet groeien. Ik zou wel een keer naar de Olympische Spelen willen, maar ik zou ook binnen de sport graag praatprogramma’s maken. Ik weet niet of ik mijn hele leven over de buitenspelval wil blijven praten. Ik hou van muziek, van films, van koken. Misschien dat ik daar ooit nog iets mee kan doen, maar daarover hoef ik voorlopig nog niet na te denken.
CV
Rivkah op het Veld (Naarden, 1990) is sportjournalist en presentator. Aanvankelijk ambieerde ze een carrière in de muziek en studeerde een blauwe maandag Grieks & Latijn. In 2013 studeerde ze af bij de faculteit Media & Cultuur van de UvA. Vanaf 2008 werkte ze als autocue operator op de sportafdeling van NOS Studio sport, en later als redactie- en regieassistent. Ook was ze een zomer lang verslaggever voor NOS Headlines. Vanaf 2013 verzorgt ze regelmatig het sportblok in NOS Journaal, reguliere Studio sport-uitzendingen en grote sportevenementen. Op het Veld heeft een relatie met PSV-keepster Elixabete Sarasola. Ooit zong en speelde ze in een stevige rockband, maar momenteel is ze bandloos.
TV
‘Ik kijk heel weinig reguliere tv. Wie is de mol? zie ik graag. Ik doe weinig kwissen en programma’s, maar De Mol zou ik wel overwegen. Ook kijk ik veel kookprogramma’s, alleen niet per se Nederlands, ook Jamie Olivier, Chefs table en The Chef Show. Alles wat naar andere culturen, reizen en koken neigt. Ik kijkveel series. Mindhunter heb ik net gezien, want ik heb een vrij ongezonde obsessie met seriemoordenaars. Radio luister ik niet zo veel, wel Spotify en podcasts. Zanger Jason Isbell is een favoriet. Het gaat bij mij alle kanten op. Ik hou van The Beatles, maar luister ook naar techno en hiphop. Bijvoorbeeld naar Kendrick Lamar.’