FNV Magazine, #2 2017
We zijn op vakantie, maar desalniettemin moet ik werken. Als ik uitleg waaraan wil mijn jongste zoon (10) weten wat een vakbond is en waarom een schrijver überhaupt schrijft voor een vakbondsblad. Hij vraagt of ik ook bij een vakbond zit en wil weten of er überhaupt vakbonden voor schrijvers zijn.
Sinds een tijdje probeert hij in zo veel mogelijk zinnen het woord ‘überhaupt’ te stoppen. Ik vertel dat ik in vroeger tijden lid was van de Nederlandse Vereniging van Schrijvers en Vertalers (vroeger ‘de Vereniging voor Letterkundigen’ en sinds vorig jaar ‘De Auteursbond’), maar dat ik in krappe tijden ooit mijn uitgaven heb gevlooid op zaken die wel geld kostten maar mij feitelijk niets opleverden.
‘Wat doet een vakbond dan überhaupt voor schrijvers?’ gaat mijn zoon verder. Tja… Ik leg uit dat vroeger het communistische Rusland een zeer machtige schrijversbond had. Zogenaamd was de organisatie er om schrijvers bij te staan in de uitoefening van hun beroep, maar in praktijk kon niemand een letter publiceren zonder toestemming van Moskou. Schrijvers moesten zich houden aan de officiële richtlijnen waaraan hun werk moest voldoen (net als het werk van andere Russische kunstenmakers): ze werden geacht ‘socialistisch realisme’ te produceren. Het waren niet de minste schrijvers die lid waren, met Gorki als de bekendste.
‘En in latere tijden was de Amerikaanse schrijversvakbond ook heel machtig’, ging ik verder, waarna ik herinneringen ophaalde aan de beroemde schrijversstaking van 2007, die maandenlang Hollywood platlegde. Zonder scenaristen moesten veel televisieshows noodgedwongen herhalingen uitzenden, tot de werkgevers zwichtten en de scriptschrijvers lieten meedelen in de inkomsten. Eind april 2017 riep de Amerikaanse Writers Guild of America (WGA) wederom op tot een staking en we moeten nog zien hoe dat uitpakt.
‘Kunnen schrijvers staken?’ vraagt mijn zoon verbaasd. ‘Überhaupt bedoel ik.’
‘Als je vader bij een vakbond had gezeten, had hij vandaag niet hoeven werken’, roept mijn vrouw resoluut vanachter haar e-reader, waarna ik mij aan het werk zet.