Kijk Magazine 2018, nummer 7
Ooit was er een tak van wetenschap die frenologie werd genoemd: het idee dat de karaktereigenschappen en vermogens van mensen waren te bepalen door te kijken naar hun schedel. Wie goed was in taal, had hersenen met een ontwikkeld taalcentrum en boven dat gebied zou op de schedel een knobbel zijn ontstaan (vandaar de uitdrukking talenknobbel of wiskundeknobbel). Het probleem voor frenologie bleek… dat het complete onzin was. Tegenwoordig hebben we een moderne variant op frenologie. Een jaar of tien geleden verschenen er veel artikelen over het onderwerp en tegenwoordig is er op een feestje altijd wel iemand die ermee aankomt. Ik heb het over de ‘wijsvinger-ringvinger-index’ of in het Engels de digit ratio (om een of andere reden wordt Engels altijd interessanter gevonden, terwijl de Duitse term, Fingerlängenverhältnis, toch ook niet te versmaden is). De internationale term is 2D:4D ratio.
De ‘wijsvinger-ringvingerindex’ zegt iets over de verhouding tussen de lengte van de wijsvinger (door de wetenschap 2D genoemd) en de ringvinger (4D). Volgens sommige onderzoekers zegt deze verhouding iets over de mate waarin een mens in de baarmoeder is blootgesteld aan geslachtshormonen. Overigens zou dit niet alleen voor mensen gelden. Sommige wetenschappers denken dat ‘prenatale hormoonblootstelling’ ook opgaat voor andere mensapen.
Inmiddels is er een hele cultus over de lengte van wijsvingers en ringvingers ontstaan, met de meest idiote gevolgtrekkingen, waarbij geldt: hoe kleiner het aantal onderzochte proefpersonen, hoe wilder de uitkomsten van het onderzoek. Als mannen langere wijsvingers dan ringvingers hebben, zouden ze een grote kans hebben homoseksueel te zijn. Ze zouden zich als jongen braver gedragen dan andere jongens en vooral gericht zijn op hun moeder. Op latere leeftijd zouden langewijsvingermannen minder risico hebben op prostaatkanker en hartziektes. Vrouwen met lange wijsvingers zouden juist meer kans hebben op borstkanker, maar wel vruchtbaarder zijn. Mannen met kleine wijsvingers en lange ringvingers zouden meer sperma produceren (en dus vruchtbaarder zijn), beter zijn in sport en muziek, en risicovolIer leven (er is zelfs een onderzoek dat claimt dat ze een grotere kans hebben om te worden vermoord). Vrouwen met lange ringvingers zouden weer vaker homoseksueel zijn en agressief gedrag vertonen.
Het is moeilijk voor te stellen waarom vingerlengte iets over seksuele geaardheid of assertief gedrag zou voorspellen. Wetenschappers hebben dit geprobeerd te verklaren met de suggestie dat vingerlengte niet alleen te maken heeft met geslachtshormonen, maar ook onderhevig zou zijn aan seksuele selectie: omdat mannen met korte wijsvingers beter stenen konden gooien, waren ze succesvoller in de jacht en daarom hadden ze meer succes bij de vrouwtjes. Tja… Het zal allemaal wel. Op mij komt het nog behoorlijk frenologisch over, die Fingerlängenverhältnis, maar op feestjes klinkt het leuk.