Spijt wapent tegen ellende in de toekomst

Algemeen Dagblad, 15 september 2005

Het Openbaar Ministerie heeft sorry gezegd in de Parkmoordzaak. Er zijn grove fouten gemaakt en het onderzoek had anders aangepakt moeten worden. In de psychologie heet deze manier van denken over eigen handelen ‘counterfactual thinking’, oftewel ‘redeneren tegen de feiten in’. Iedereen heeft dagelijks tientallen van deze counterfactuals. “Waren we maar naar Nice op vakantie geweest, en niet naar Normandië’. ‘Had ik maar niet de hele avond geïnternet’. ‘Hadden we maar nooit gezegd dat NSE de andere nieuwsrubrieken zou wegvagen’.

Het blad Psychologie heeft deze maand een special over spijt. “Het hebben van spijt is net zo essentieel voor een gezond leven als eten, legt een onderzoeker uit. Spijt kan ons wapenen tegen ‘gelijksoortige ellende in de toekomst’, en moet vooral niet worden onderdrukt. Van kleine spijtjes tot grote: iedereen heeft ze. 86 procent van de mensen zou achteraf gezien hun leven anders hebben willen leven, en meer dan de helft heeft ‘redelijk’ tot ‘heel veel spijt’ over grote levenskeuzes.

De meeste spijt wordt gevoeld over de liefde. We hebben ons te vroeg in relaties gestort of blijven hangen aan middelmatige geliefden. Een opmerkelijk verschil is dat mannen vaak spijt hebben over reële sekskansen die ze niet hebben benut, terwijl vrouwen somber worden van avontuurtjes die ze wel zijn aangegaan. Had ik maar de ruimte om hier dieper op in te gaan.