Kijk Magazine 2012, nummer 13
Een KIJK-lezeres verweet me dat ik mijn stukjes meer schreef voor mannen dan voor vrouwen. Natuurlijk ontkende ik dat stellig, tot ik moest toegeven dat ze misschien wel gelijk had. “Waarover zou je willen dat mijn volgende stukje gaat?” vroeg ik toegeeflijk. “Iets typisch vrouwelijks? Breien? Gevoelens? Haarextensies? De geschiedenis van de beha?” Dat laatste onderwerp kreeg haar goedkeuring en dus zit ik mij al een halve dag te verdiepen in de ontwikkeling van dat enigmatische kledingstuk.
Wat is de functie van een beha? Wanneer ontstond hij? Helpen ze tegen hangende borsten? Draagt iedere vrouw er een? Om die laatste vraag meteen te beantwoorden: uit onderzoek blijkt dat bijna de helft van de vrouwen in een westers land als Denemarken in de jaren tachtig géén beha droeg. Een decennium later was dit aandeel gedaald tot 15 procent. Maar in mediterrane landen stutten vrijwel alle vrouwen hun borsten met ondersteunende stukken stof. Want dat lijken de voornaamste functies van de bustehouder: het ondersteunen, vervormen én/of verbergen van borsten.
Sommige beha’s zorgen ervoor dat borsten groter lijken (push-ups of Wonderbra’s), andere drukken de borsten plat tegen het lichaam (zogenoemde minimisers). En dan zijn er nog exemplaren die speciaal zijn bedoeld voor kleding zonder schouderbandjes (strapless). Of er een relatie is tussen hangende borsten op latere leeftijd en het wel of niet dragen van een beha? Daarvoor zijn helaas geen overtuigende bewijzen.
We weten trouwens wel dat de bustehouder al in de Romeinse tijd bestond: atletes bonden lappen strak om hun lichaam zodat hun borsten niet bungelden bij het hardlopen of bij andere sporten. Zoals KIJK enkele nummers geleden al schreef, maakte de Universiteit van Innsbruck onlangs bekend dat zij bij archeologische opgravingen vier linnen beha’s hadden gevonden van zo’n 600 jaar oud. Deze kledingstukken waren versierd met kant en ornamenten en dus niet louter bedoeld voor ondersteuning. Dit betekent dat ‘de beha zoals wij die kennen’ al bestaat sinds de late middeleeuwen, en niet sinds het einde van de negentiende eeuw, zoals men lange tijd aannam.
De gedachte onder modehistorici was altijd dat de beha ontstond tijdens de eerste feministische golf (de beweging die tussen 1870 en 1920 streed voor meer vrouwenrechten). Het dragen ervan stond voor vrijheid. In latere feministische golven (die rond de jaren zeventig van de vorige eeuw) werd de beha juist gezien als onderdrukkend, en dus deden vrouwen in groten getale hun ondersteunende lappen de deur uit. Sommigen verbrandden ze zelfs. Een roerige geschiedenis dus! Ik hoop dat ik hiermee mijn belofte eens over een vrouwelijker onderwerp te schrijven gestand heb gedaan. Volgende keer weer een echte mannenzaak: het hoe en waarom van de peniskoker.