Kijk Magazine 2016, nummer 9
Heel soms duikt het begrip plotseling weer op, als een echo uit lang vervlogen tijden: vrije liefde. Het stamt uit de jaren zestig en propageerde een vrije omgang met elkaar en onze seksualiteit. Volgens intellectuelen en andere mensen met lang haar moesten liefde en seks worden losgeweekt van zogenoemde ‘kaders’. Weg met het huwelijk! Weg met regels! Weg met monogamie! Vrijheid blijheid! Er kwamen zelfs communes waarin de leden zich van niets iets aantrokken en iedereen het met iedereen deed.
Hoewel we free love inmiddels als een relikwie uit het hippietijdperk zien, waren de jaren zestig en zeventig niet de enige periode waarin dit soort leefgemeenschappen ontstonden. Het is voor een geïnteresseerde leek een genot om op internet te lezen hoeveel er in het verleden is geëxperimenteerd met niet-traditionele omgangsvormen. Zo waren er de Essenen, een joodse sekte in het Midden-Oosten, die niet trouwden en niets moesten hebben van geld en bezit. Ze leefden gezamenlijk, aten geen dieren en stonden bekend om hun pacifisme. Niet gek voor een volk van rond het jaar nul.
Ook had je de Adamieten, vroege christenen die zich in de tweede eeuw in Noord-Afrika groepeerden. Zij zochten naar de onschuld die Adam ooit had voordat hij in het verderf werd gestort na het eten van een sappig stukje fruit. De Adamieten liepen lekker in hun blootje rond (ze noemden dat ‘heilige naaktheid’) en moesten niets hebben van het huwelijk, noch van wetten in het algemeen.
Wikipedia geeft een indrukwekkende lijst van volkeren en sektes die daarna het huwelijk en ander kaders zouden hebben afgeschaft. De volgers van de Perzische profeet Mazdak bijvoorbeeld, die rond het jaar 500 leefden als heel vroege, ruimdenkende, vegetarische socialisten. Jammer dat die religieuze sekte de wereld niet heeft geprobeerd te veroveren. Verder waren er de Waldenzen, de Lollarden, de Hussieten en allerlei andere religieuze afsplitsingen die een bepaalde vorm van vrije liefde onderwezen.
Zo herleefde in de middeleeuwen ook het gedachtegoed van de Adamieten. De neo-Adamieten verschenen in heel Europa en waren ook in onze contreien actief, waar ze ‘de Broeders en Zusters van de Vrije Geest’ werden genoemd. In navolging van hun naamgever én van de oorspronkelijke Adamieten liepen de leden van deze sekte er vanaf de veertiende eeuw graag naakt bij. In de nacht van 10 op 11 februari 1535 ging het mis: toen verbrandden de leden hun kleren om bloot door de straten van Amsterdam te lopen. De ‘naaktloopers’ werden vervolgens opgepakt, gemarteld en vermoord. Uiteindelijk moet de wereld er niets van hebben, van al die vrijheid.