de Volkskrant, 19 mei 2011
Eergisteren bracht de Volkskrant het bericht dat het boek Komt een vrouw bij de dokter van schrijver Kluun – misschien wel de meest succesvolle Nederlandse roman aller tijden – in de Chinese vertaling stevig is gecensureerd. Niet de gezagsondermijnende boodschappen van de politiek intrigant Kluun werden geschrapt, noch de vele huistuinkeuken-recepten voor molotovcocktails en de partydrug ghb die KEVBDD zo ontsieren, maar het gebruik van seksueel expliciete woorden.
De Chinese overheid wil de onschuldige zielen van haar burgers behoeden voor straattaal en vulgairiteiten. Een ‘lekker wijf’ werd daarom een ‘leuk meisje’, en ‘al masturberend porno kijken’ blijkt in het Chinees ‘mezelf troosten’ te zijn, wat onbedoeld een erg liefdevolle omschrijving is die zich met zijn broek op z’n knieen voor een computerscherm zit af te rukken.
Getriggerd door dit bericht ben ik mij direct gaan verlustigen aan vulgaire Chinese taal. Zo onschuldig zijn die Chinezen helemaal niet! We beginnen de cursus met het simpele karakter (cào), dat volgens het woordenboek ‘uitoefening’ betekent, maar beter bekend staat als het woord voor prorecreatieve fysieke handelingen (neuken). Varianten zijn [Giphart geeft nu een aantal Chinese tekens weer die ik niet kan reproduceren, Red.] worden in zekere context, gezien als schokkende woorden.
Nog schokkender is [Chinese karakters] (cåonïmä), dat staat voor ‘neuk je moeder’, een bezigheid die in China ook als aanstootgevend wordt ervaren.
De overtreffende trap hiervan is [Chinese karakters] (uitgesproken als càonïmädebi), dat zoiets betekend als ‘neuk de kut van je moeder’, opdat men zich niet vergist in het gaatje.
Een grappige uitdrukking is [Chinese karakters], uitgesproken als dàn téng, dat in het Nederlands staat voor ‘pijn aan de ballen’. Meestal verwijst dit woord naar de bespottelijke dingen die mensen doen uit verveling, zoals het opzoeken van Chinese bad language.
Terug naar het boek van Kluun. Deze zin [Chinese karakters] (uitgesproken als ‘Tä de yïnjïng zài yindâo chãrû de qí zï yí dà de guïlû xïng’ en volgens Google de vertaling van ‘zijn pik met grote regelmaat in de kut van andere wijven steekt’, KEVBDD. p.15) wordt vertaald met [Chinese karakters], wat in het Nederlands ‘plezier heeft’ betekent. het boek wordt er zo in ieder geval een stuk compacter op.
Het ontbreken van expliciete termen heeft de verkoop van het boek in China overigens niet tegengewerkt: al 70 duizend exemplaren zijn verkocht, waarmee Kluun er waarschijnlijk de best verkochte Nederlandse schrijver is.
Desalniettemin mag de schrijver in augustus niet mee met een Nederlandse delegatie naar China. Het Letterfonds, dat Nederlandse literatuur in het buitenland probeert te promoten, heeft laten weten dat het werk van Kluun niet literair genoeg is om belastinggeld aan te verspillen. Schrijvers als Margriet de Moor, Bernlef en Geert Mak mogen wel op reis, maar die verkopen dan weer niet.
Kluun liet in een reactie weten dat hij het Letterfonds ‘beduidend bedroevender’ vindt dan creatieve vertalingen van woorden als kut, lul en neuken. Ik begrijp zijn frustratie. Een gepaste Chinese reactie zou zijn ‘[Chinese karakters]’ (dãn bä tä zäï nï de pïgu), een uitdrukking met het woord reet erin.