de Volkskrant, 3 september 2011
Gisteren ging ik op een barre expeditie van mijn eenzame boshut op de Veluwe naar de dichtbij zijnde negorij. Op de toonbank van de boekhandel lag Het SAS Survival Handboek, een boek met als ondertitel ‘hoe overleef je in het wild’.
Kijk, een boek met mijn naam erop. Laat ik toegeven dat ik mezelf nooit een survivor zou kunnen noemen. Ik mis de vastberaden overlevingsdrang waarmee sommige mensen in het leven staan. Ik ben eerder iemand die bij een ingegroeide teennagel al snel euthanasie nog als enige optie ziet.
Maar goed, terug in mijn boshut verdiepte ik mij gretig in mijn bijna 600 bladzijden dikke impulsaankoop. De schrijver is John ‘Lofty’ Wiseman, die 26 jaar heeft gediend bij de SAS, de Special Air Service, een Britse elite-legereenheid. De soldaten van de SAS zijn getraind om zich onder alle mogelijke omstandigheden te redden. Na jaren soldaten te hebben getraind hoe ze vuur konden maken met behulp van een oud boterhamzakje en een regenbestendige tent van drie schoenveters en acht opgedroogde slakken, besloot ‘Lofty’ zijn kennis te delen met gewone stervelingen zoals ik.
Wat een geweldig naslagwerk. Letterlijk duizenden overlevings-weetjes. De belangrijkste les voor mensen die verdwaald raken in een weerbarstige omgeving is dat zij onvoorwaardelijk moeten luisteren naar hun ‘WOTL’, hun Wil Om Te Leven. ‘Het is een grote geruststelling te weten dat er niets ter wereld is waar we niet tegen opgewassen zijn en dat er geen plek ter wereld is waar we niet kunnen overleven’, schrijft Lofty bemoedigend.
En dus geeft hij ons fascinerende tips over hoe te handelen in situaties waarin we nooit terecht zullen komen. Het belangrijkste in ons overlevingspakket? ‘Ons gezonde verstand.’ Wat bijvoorbeeld te doen als we plotseling oog in oog komen te staan met een walrus? Die lijken log en traag, maar zijn in feite zeer gevaarlijk. ‘Blijf uit hun buurt, tenzij u gewapend bent’, adviseert Lofty, een les die ik dus nooit zal vergeten.
Ook nuttig: als je in een ijswak bent gevallen, moet je je vervolgens door de sneeuw rollen om het water te laten absorberen. ‘Ga daarna naar een schuilplaats en trek droge kleren aan.’
Als er ooit een noodzakelijke hoogspanningskabel in mijn omgeving breekt, weet ik dat ik deze kan vervangen door een wilgentak, maar pas op: de tak moet veelvuldig worden vervangen, omdat hij uitdroogt. Tip: mijd fruit dat in vijf segmenten is verdeeld. En de aanwezigheid van reptielen is geen aanwijzing voor de aanwezigheid van water. Reptielen verzamelen dauw en krijgen vocht binnen van hun prooi.
Daarover gesproken: overal is water te vinden, in bloemen, in de ruwe basten en ranken van wingerds. Maar ook – en hier raakt Lofty me toch een beetje kwijt – bevatten ogen van dieren water dat eruit kan worden gezogen. Mijn WOTL moet heel groot zijn wil ik water uit ogen gaan zuigen.
Nog meer Lofty’s levenswijsheden: ‘Slecht weer bestaat niet, alleen slechte kleding.’ En deze: ‘U bent niet scherper dan uw mes.’
Mijn favoriet: ‘Er is niets zo goed voor het moreel als een warme kop thee.’ Bijvoorbeeld getrokken van sparrennaalden, die – wist u het? – rijk zijn aan vitamine C en die zelfs hier op de Veluwe makkelijk zijn te vinden. Ik ga een kop sparrenthee zetten, ter ere van mijn nieuwe held.