Johan Derksen

Vara Gids 37, 12-18 september 2015

‘Ronald Giphart in gesprek met Johan Derksen over diens pensioen bij Voetbal International en het explosieve trio Derksen, Gijp, Genee‘

Las ik nu dat je voor 1,7 miljoen Eric Clapton wilt inhuren voor een bluesfestival? Dat zijn bedragen uit de voetbalwereld. We organiseren een groot festival in Grollo. Ik doe dat met twee mensen die bijzonder bemiddeld zijn en geen stuiver over de balk gooien, behalve als het om muziek gaat. Wij willen dat festival in Europa meteen op de kaart zetten met een absolute knaller. Wereldartiesten als Eric Clapton hebben geen prijs meer en je moet dan bij een advocatenkantoor een bod neerleggen. Na wat rekenen hebben we Clapton 1,7 miljoen euro geboden. Een belachelijk bedrag, belachelijk. Op dat bedrag heeft hij overigens niet eens gereageerd. Prince kwam wel voor dat bedrag.

Toen ik mensen vertelde dat ik jou ging interviewen, kreeg ik meewarige reacties, alsof ik zei dat ik een wortelkanaalbehandeling ging ondergaan. Toch oog je privé als de vriendelijkheid zelve. Dat is mijn imago, vrees ik. Ik zit op tv al jarenlang te oreren en mensen krijgen dan een bepaalde indruk van mij. Als ik ze ontmoet, zeggen ze vaak bijna teleurgesteld: oh, je valt best mee. Dat is beeldvorming die tv teweegbrengt. Ik ga daar niet onder gebukt, hoor, maar het is niet zo dat ik in het echte leven een grote chagrijn ben.

Speel je een spel op tv? Nee, zeker niet. Als ze me wat vragen, geef ik gewoon antwoord. Ik meen wat ik zeg. Omdat ik nogal zwart-wit ben, ben ik geschikt voor dat soort programmaatjes. De ene helft vind je oké, de andere helft een geweldige klootzak. Dat heb ik al mijn hele leven. Ik heb achtendertig jaar bij Voetbal International gezeten: als het blad op woensdag uitkwam, waren er altijd standaard honderdduizend mensen boos op mij. Die dag nam ik nooit de telefoon op.

Ik kijk graag naar je op tv, net als naar andere uitgesproken figuren als Brusselmans of Gijp, maar heb toch altijd het gevoel dat ik kijk naar een stripfiguur, een karikatuur. Ja, maar dan ben ik waarschijnlijk ook een karikatuur: ik ben daar namelijk wel mijzelf. Ik denk dat onze kwaliteit is dat we daar niet semiwetenschappelijk zitten te lullen over de punt naar achter of dat soort gedoe, maar dat wij een veredelde vorm van kantine jargon hanteren. Als ik terugrij van een uitzending denk ik wel eens: dat had ik beter niet kunnen zeggen hè?

Onlangs bijvoorbeeld, met Dirk Kuyt. Daar ging je tijdens jullie uitzending echt met bijgevijlde hakken in. Waar had hij dat nou aan verdiend? Nou, ik stoor mij al jaren aan Kuyt. Prima voetballer, daar gaat het niet om, maar ik vind hem zo ontzettend eng politiek correct. Die zalvende domineesteksten die er maar uitkomen. Omdat heel Nederland dweept met Kuyt krijg ik zin tegen te stribbelen. Heb ik ook bij Peter R. de Vries, aan hem erger ik me ook. Ik vind hem in zijn vak – tenminste als dat een vak is – harstikke goed maar waarom heeft die zelfingenomen man over alles een mening? Ik loop heel lang mee in het voetbal en in de blues, dus “daar wil ik wel wat over zeggen. Maar als het over de oorlog in Syrië gaat, doe ik graag een stapje terug. Peter niet. Die kun je over alles laten leeglopen.

Heb je uitgekeken naar je pensioen als hoofdredacteur van ‘VI’? Zeer. Ik heb de tijd meegemaakt dat journalistiek leuk was en ben opgegroeid met Van Hanegem, Wim Suurbier, Wim Jansen, Johan Cruijff. Die belde je en de volgende dag zat je aan de keukentafel. Tegenwoordig kom je helemaal niet meer bij spelers thuis, maar in kille perskamertjes en die jongens hebben allemaal mediatraining gehad. Ze maken nog wel geluid, maar inhoudelijk zeggen ze niks. Jij en ik zitten nu te praten en sluipt er per ongeluk een feitelijke onjuistheid in, dan zeg ik dat tegen jou en dan pas jij dat aan. Zo gaat dat bij voetballers helemaal niet. Er worden geen teksten aangepast, maar geschrapt en herschreven door trainers, persvoorlichters, spelers en zaakwaarnemers. Daar kan niet over worden gediscussieerd. De kinderachtigste is Fred Rutten, die wil ieder interview van een speler lezen en alles wat hem niet aanstaat, moet eruit. Daarom moeten ze nooit tegen mij zeggen dat er nog onafhankelijke voetbaljournalistiek bestaat. Die bestaat helemaal niet meer.

Jij had als hoofdredacteur het tij kunnen keren. Ja, dat heb ik wel eens overwogen, maar ik kwam al snel tot de conclusie dat ik dan dertig mensen zou moeten ontslaan. Ik deed het zo: de columnisten kregen van mij volledige vrijheid. Zelf reageerde ik al mijn frustraties af in mijn column. Nico Dijkshoorn hoefde niemand te sparen. Van Gaal heeft mij wel eens verteld: ‘Ik kan de hele Nederlandse voetbaljournalistiek regisseren, maar de enige categorie die ik niet in de hand heb zijn de columnisten. Dat zijn ongeleide projectielen.’ Ik zei: nou, laten we daar blij mee zijn.

Na je vertrek kreeg je snel ruzie met je opvolgers… Ja, dat kan ik uitleggen, hoor. Bij VI was het traditie dat de opvolger van binnenuit kwam. Wij hebben Michel van Egmond gevraagd, maar die had er helemaal geen zin in. Nou, dan moet je die jongen daar ook niet lastig mee vallen. Ik stelde voor om het door twee mensen te laten doen, omdat het zo’n zware klus is. Er liepen er hier twee rond die los van elkaar niet geschikt waren, maar samen kwamen ze een heel eind. Het enige probleem was dat een van hen nog maar dertig was, al vond Koen Clement, de Belgische directeur van het moederbedrijf, dat geen probleem. Dat was ‘omdat hij zelf ook dertig was toen hij baas werd van De Morgen’. Ik dacht: nou, dat is een goed argument.

Waarom ging het dan toch mis? Het waren goeie jongens, Tom van Hulsen en Thijs van Veghel. Heel loyaal, ik had lang met ze gewerkt. Ik zou op de redactie blijven voor onze boekenafdeling en om mijn column te schrijven. De dag na mijn afscheidsfeest ga ik in het kantoor zitten en ik zie de twee verse hoofdredacteuren binnenkomen. Het waren totaal andere mensen. Plotseling hadden ze een pak aan en ze straalden een verkeerde arrogantie en macht uit. Er liep op de redactie een oude eindredacteur aan wie ze allebei een enorme hekel hadden. Een lastige man, maar wel een goede man. Al na een week besloten ze hem te ontslaan. Toen ben ik zo boos geworden dat ik die Belg heb gebeld dat ik in een rechtszaak voor die man zou getuigen. Mijn relatie met de nieuwe hoofdredactie was toen wel naar de klote, ja.

En toen moest je weg? Op een gegeven moment kwam Koen Clement bij me en zei dat we een probleem hadden. Hij vond mij een te grote personality en vroeg of ik met de boekentak van Voetbal International wilde verhuizen naar Amsterdam. Dat is gebeurd. Maar een paar maanden later vroeg dezelfde Belg op de man af of ik VI wilde redden, want de nood voor het blad was inmiddels aan de man. Hij zei letterlijk: ‘Tom en Thijs gaan eruit, en jij en ik nemen het samen over: ik als directeur en jij als uitgever boven de hoofdredactie.

Hij wilde jou weer terug aan het roer? Ja en vervolgens stuurde hij mij ’s avonds een heel plan de campagne. Ik dacht erover na en zei tenslotte dat ik hem wel wilde helpen. De volgende ochtend ging hij Tom en Thijsje van dertig vertellen dat wij het zouden overnemen, maar Tom heeft daar heel hysterisch op gereageerd. Het resultaat was dat Clement zijn aanbod naar mij introk. Ik kan je zijn mails wel even laten zien… [Derksen laat op zijn laptop de mailwisseling met Clement zien]

En nu? Ik ben geweldig gepiepeld. Met Clement wens ik nooit meer enig contact te hebben. Ik noem hem altijd Guust Flater: het is een wonder dat de Weekbladpers nog bestaat met deze directeur aan het hoofd. Niet alleen bij VI rammelt het, maar in dat hele bedrijf. VI gaat de kant op van Panorama en Revu, dat kun je uittekenen.

Maar gelukkig run je nog de boekentak. Jullie zijn inmiddels ondergebracht bij de uitgeverij waar ook Tommy Wieringa bij zit, de Bezige Bij. Tommy, met wie het stevig botste bij DWDD naar aanleiding van de NS Publieksprijs die door Gijp werd gewonnen. Met VI hebben wij heel lang Vrij Nederland in leven gehouden en nu doen we hetzelfde met die noodlijdende boekenuitgeverij. Mijn dochter is uitgeefster, Michel van Egmond schrijft en ik ben de pr-man. Ze vinden ons natuurlijk een ordinair stelletje, maar we worden getolereerd omdat we zes hits hebben gescoord en wel geld verdienen. En dat kunnen zij de afgelopen jaren niet zeggen. Maar nu zitten we met een probleem, ook zo leuk.

Oh? RTL wilde dus stoppen met de naam Voetbal International, want die willen zelf een voetbalnetwerk gaan bouwen, met een site en allerlei dingen. De directeur van RTL7 ging netjes naar Clement om dat te vertellen. Thijsje van dertig zat bij dat gesprek en die werd me toch kwaad. Hij zei: ‘We stoppen meteen en we willen niks meer met het programma te maken hebben.’ En daarom heten we op tv nu weer Voetbal Inside. Ik kan aan jou wel onthullen dat we onder het label Voetbal Inside ook boeken gaan uitgeven, dus dan kan meneer Clement fluiten naar zijn nummer 1-hits.

Je gaat met de voetbalboeken naar een andere uitgeverij? En we willen er dan ook een tijdschrift bij uit gaan geven: Voetbal Inside. Een blad van Genee, Gijp, Kieft, Kraai, Boskamp en mij – en we nemen allemaal ons netwerk mee. De tiende september gaan we erover beslissen, we zijn al in gesprek met andere uitgeverijen. Van Gijp hebben we inmiddels driehonderdvijftigduizend exemplaren verkocht. Ik ben met die boeken begonnen om een alternatieve geldstroom te hebben. We hadden helemaal geen ervaring met boeken maken, maar gebruikten ons gezonde verstand. Ik nam een jonge uitgever aan die al het zakelijke gelul regelde. Alleen heeft die jongen zich totaal vergist in de percentages van de royalty’s. In plaats van die te delen, gaf hij René en Michel allebei het volle pond. Ook bedacht hij een veel te rooskleurig staffel bij hoge verkoop. Op een dag belde die Belg mij hysterisch op. ‘Ik moet die Van der Gijp en Van Egmond beiden bijna een miljoen overmaken,’ riep hij. Foutje! Als uitgeverij hebben we er nauwelijks iets aan verdiend, haha.

Een van de meest Shakespeariaanse momenten uit de geschiedenis van Nederlandse tv was de uitzending na jullie ruzie tijdens het WK vorig jaar. Hoe kijkje daarop terug? Het was te gênant voor woorden. Het had te maken met stress, irritaties, vermoeidheid en dat we slechte acteurs zijn. We kunnen geen mooi weer spelen. Nog steeds niet. Bij de laatste contractbesprekingen voor het huidige seizoen ging het weer mis. De hele RTL-top zat er en binnen twee minuten was het weer slaande ruzie tussen Wilfred en René, die zich kapot ergerde aan Wilfreds gezonde eten-gedoe. Wilfred zegt: ja daar ga ik gewoon mee door, en toen waren we pas een minuut bezig. Marco Louwerens, directeur van RTL7 zei: ik heb met Geer en Goor gewerkt, maar dat zijn koorknaapjes vergeleken bij jullie.

Over gezond eten: het valt mij op dat jij het ene tv-seizoen nogal gezet bent en het volgende nogal mager. Ja, dat is een structureel gevecht. Ik kan als beste in Nederland afvallen, maar ook als beste aankomen. Mijn grootste vijand is het benzinestation. Dan haal ik ’s nachts weer een hoop ongezonde rotzooi in de auto, wat ik vervolgens zinloos ga zitten opvreten. Langzamerhand ben ik op een leeftijd dat ik moet uitkijken, dus mijn voornemen is toch weer netter te leven.

Mijn vrouw keek vorige week mee naar Voetbal Inside, en haar gaat het door merg en been als jij harde grappen maakt over jouw vrouw. Ze zei: ‘Dat lijkt me zo vervelend voor haar.’ Ja, daarom kijkt mijn vrouw niet meer. Mijn vrouw kijkt altijd alleen maar of RTL het geld al heeft overgemaakt. Zij vindt het programma zo over de top, ze kan er niet naar kijken. Ik vind: je moet het met een beetje zelfspot doen, dat houdt het draaglijk.

Ik vertelde vergoelijkend aan mijn vrouw dat jij wel de naam van jouw vrouw op je arm hebt getatoeëerd. Ja, dat is waar. Maar dat was wel een vergissing. Ik was met Johnny de Mol voor een programma in Texas. Die wilde mij in een luchtballon, maar dat wilde ik echt niet. Toen wilde hij mij bij een kapper een Wilfred Genee-kapsel laten aanmeten. Wilde ik ook niet. Vervolgens had hij bedacht dat we samen een tattoo zouden nemen. Om geen spelbreker te zijn, ben ik voor de druk gezwicht en heb ik de naam van mijn vrouw in keurig nette letters laten neerzetten. Mijn vrouw heeft lange tijd gedacht dat hij afwasbaar was, haha. Maar hij staat er echt. Voor altijd.

Johan Derksen (1949), zoon van een politieman, voetbalde bij Cambuur, Veendam, Haarlem (in de Eredivisie) en het Duitse SC Meppen. Als speler was hij meedogenloos hard. Nog tijdens zijn voetbalcarrière ging hij de journalistiek in, waarna hij werkte voor verschillende kranten in het noorden. In 1977 trad hij in dienst van Voetbal Internationaal, waar hij spraak maakte met de zwartgeldaffaire rond FC Groningen. In 2000 werd ‘De Snor’ hoofdredacteur, wat hij tot 1014 was. Sinds 1999 is hij op tv te zien bij sportprogramma’s. In 2011 won het tv-programma Voetbal Internationaal de Gouden Televizier-Ring. Derksen is een groot blues liefhebber. In de jaren negentig was hij een paar jaar manager van Cuby & the Blizzards.

Johan Derksen geeft afgemeten antwoord over zijn tv- en radio-voorkeuren. Naar welke. tv-programma’s kijk je graag? Pauw. Welke series volg je? Graham Norton. Naar welke radiozender luister je? Radio 1. Wat luister je op dit moment? Johnny Copeland. Heb je nog geheimtips op muziekgebied? Curtis Salgado. Ter info: dat is de 61-jariqe singer-songwriter die als inspiratie diende voor The Blues Brothers. Twee jaar geleden vloog Derksen speciaal voor Curtis Salgado naar Portland. ‘Een beter concert had ik oog nooit meegemaakt. Een unieke man. Hij heeft een geniale jonge gitarist en een degelijke ritmesectie.’