Köttbullar

Ikea-gehaktballetjes met roomsaus

Dit recept komt uit kookboek De wereld thuis (2020).

Soort gerecht: lunch- of hoofdgerecht

Land van herkomst: Scandinavië

Aantal personen: 4 (voor ongeveer 20 balletjes)

Bereidingstijd: 1 uur (plus 1 uur in de koelkast)

De hele vakantie in Noorwegen waren we ontzettend zuinig geweest. Noorwegen is peperduur, maar met het einde in zicht werden we wat losbollig en besloten na weken van geheelonthouding in het naburige cafeetje een biertje te bestellen. Een biertje à 13 euro. Het adembenemende uitzicht en het zalige roesje maakten ons overmoedig en we bestelden er nog een, en daarna nog een. De kinderen, toen gelukkig nog op de appelsapdrinkende leeftijd, werden zoet gehouden met gehaktballetjes in roomsaus.

INGREDIËNTEN:

VOOR DE GEHAKTBALLETJES

  • boter
  • 1 ui, fijngesnipperd
  • 500 g half-om-halfgehakt
  • 1 ei
  • 30 g paneermeel
  • 150 ml slagroom
  • 2 kruimige aardappelen, gekookt en fijngeraspt
  • ½ tl pimentpoeder
  • zout en peper
  • bloem

VOOR DE ROOMSAUS

  • boter
  • 1 el bloem
  • 200 ml runderbouillon
  • 100 ml slagroom
  • 1 tl suiker
  • scheutje worcestershiresaus
  • peper en zout

BEREIDINGSWIJZE:

Smelt een klontje boter in een koekenpan en fruit de ui 3 minuten. Schep de ui over in een ruime beslagkom en voeg het gehakt, het ei, het paneermeel, de slagroom, de aardappelen, de pimentpoeder en een flinke snuf peper en zout toe. Kneed het geheel tot een egale massa. Dek af met wat plasticfolie en zet 1 uur in de koelkast om op te stijven. Draai er vervolgens kleine balletjes van en rol deze luchtig door de bloem.

Verwarm de oven voor op 160° C.

Smelt wat boter in de pan en bak de balletjes in 10 minuten gaar en mooi bruin, dit moet waarschijnlijk in twee keer. Houd de balletjes warm in de oven.

Smelt voor de saus nog wat boter in de pan en voeg de bloem toe, roer 1 minuut door. Voeg dan beetje bij beetje de runderbouillon toe. Schenk de room erbij en voeg de suiker en worcestershiresaus toe. Laat de saus ongeveer een kleine 10 minuten inkoken op matig vuur. Breng op smaak met peper en zout. Schep als laatste de balletjes erdoor, even goed omhusselen. Serveer met aardappelpuree en lingonbessenjam van Ikea of cranberrycompote.

ONS STOCKHOLMSE STAMCAFE

Met ons gezin zijn we nu een keer of zeven in Stockholm geweest. De eerste keer dat we de stad bezochten lieten we ons vol overgave rondrijden in een Hop-On-Hop-Off-dubbeldekker. Dat is natuurlijk walmend toeristisch, maar zó lekker.

OP MIJN WERKKAMER HANGT EEN PLATTEGROND VAN DE STAD DIE IK in een interview eens de fijnste stad ter wereld heb genoemd. Beetje onzin natuurlijk, want zoveel steden ken ik niet (zo ben ik nog nooit in Krakau, Riga, Düsseldorf, Tokio, Granada, Edinburgh, Zanzihar-stad en vele honderden andere steden geweest), maar dus wel in Stockholm.

Met culi-fotograaf Jan Bartelsman publiceerde ik een paar jaar geleden een Engelstalige restaurantgids genaamd Dining and drinking in Stockholm. De Zweedse hoofdstad is ook het decor van mijn roman Harem, over een Nederlandse fotograaf die zich vestigt in Zweden. Stockholm is mijn gedroomde wereldstad. Het heeft de grandeur van Parijs, het gründliche van Berlijn, het hectische zelfverlies van Amsterdam, de aantrekkingskracht van London, het modieuze van Milaan en de trots van Barcelona. Maar ondanks al deze kenmerken is Stockholm bovenal bescheiden. Het is misschien wel de vriendelijkste hoofdstad van Europa (al ken ik die ook niet allemaal).

Met ons gezin zijn we nu een keer of zeven in Stockholm geweest. De eerste keer dat we de stad bezochten lieten we ons vol overgave rondrijden in een Hop-On-Hop-Off-dubbeldekker. Dat is natuurlijk walmend toeristisch, maar zó lekker. Vier keer achter elkaar tuften we de hele stad door… heerlijk. Het regende, dat speelde ook mee. Het regent wel vaker in Stockholm.

De laatste keer was in 2017, toen we een airbnb hadden gehuurd op wandelafstand van de uitspanning die ik nogal aanmatigend ‘mijn Zweedse stamcafé’ noem: Harvest Home in de wijk Södermalm, geleid door de Nederlandse ‘erotische vluchteling’ Jaap van Aalst, die al dertig jaar in Zweden woont. In 2006 opende hij zijn café, vernoemd naar een nummer van Ronnie Lane. Het groeide uit tot een stamcafé voor schrijvers, journalisten, kunstenaars en muzikanten. De acteur die Wallander speelt, de schrijver van de megakraker Het kraaienmeisje, de zanger van de band Eldkvarn: allen zakken ze door bij Harvest Home.

Toen ik er, bij toeval, voor het eerst kwam zat thrillerlegende Maj Sjöwall er aan haar vaste tafeltje. Jaap stelde mij terstond voor aan de toen bijna tachtigjarige Grootvorstin van de Scandinavische Misdaadliteratuur, wier thrillers over inspecteur Martin Beck ik al gretig las toen ik vijftien jaar was.

Naast de Brabantse gezelligheid (er wordt Brabants Budels Bier geschonken) en de aangename clientèle is er nog iets aan Harvest Home dat een terugkeer naar de kroeg garandeert: de menukaart. Jaap serveert zijn gasten een fenomenale vissoep en een onvolprezen gravad lax.

In 2017 kwamen we er met ons gezin op de dag van de finale van het EK Vrouwenvoetbal. Jaap had zijn café versierd met oranje ornamenten en samen met een groep Zweden en kaaskoppen zagen we hoe de Hollandse vrouwen het Deense elftal met 4-2 van de mat speelden. De stemming was opgetogen, vooral bij onze jongste, wat niet zozeer te maken had met prestaties op het veld, maar meer met de onbeperkte hoeveelheid van de Zweedse trots: köttbullar.

Hier het recept van Ronald Giphart en Mascha Lammes uit De wereld thuis: