de Volkskrant, 28 mei 2011
Gisterochtend, de landelijke dagbladen. ‘Massamoordenaar Mladic eindelijk gegrepen’, opende de Telegraaf en daaronder over de hele breedte van de voorpagina louter het mooie woord ‘GERECHTIGHEID’. Goeie kop. Precies waar het om gaat.
Het AD bracht het nieuws over de arrestatie van Mladic met het literairige zinnetje’ en nu is de beul gepakt’. Daar zullen de koppenmakers lang over hebben vergadert, Trouw opende als vanouds ingetogen, maar niet bepaald wervelend ‘Mladic vast. Servië nadert EU’. Dit dekte de lading, maar verried geen opwinding over de arrestatie en de mogelijke rechtsgang, NRC-Next kwam op de voorpagina met het rijmeltje: ‘Servië doet wat moet’, Al opende de krant vervolgens niet met nieuwsberichten over de Servische generaal maar met twee waanzinnig oninteressante pagina’s over ooglaseren (‘Scherpe visie’),
En de Volkskrant gebruikte gisteren een hele cover voor een afschrikwekkende foto van Mladic met de enorme kop ‘Slager van Srebrenica’. Gevoel voor drama en sensatie kan de redacteuren niet worden ontzegt, maar werd Mladic echt zo genoemd of allitereerden die twee S’en prettig? De gangbare bijnaam van de generaal is ‘de Servische Napoleon’.
De omschrijving ‘butcher van Srebrenica’ wordt volgens Google in het Engels inderdaad wel eens gebruikt, maar ‘slager van Srebrenica’ scoort slecht 264 hits, die voor een deel niet verwijzen naar Mladic, maar naar diens bloedbroeder Karadic. Cynisch is dat de bovenste verwijzing bij Google een advertentie is voor een Keurslager (‘maak kans op een barbecue inclusief vleespakket!’).
Slager Mladic is een verwijzing naar de oorlogsmisdadiger Klaus Barbie, die ‘de slager van Lyon’ werd genoemd omdat hij in die stad duizenden joden liet vermoorden of op transport zette, en er daarnaast om bekend stond persoonlijk mensen te martelen en te doden. Of Mladic dat laatste ook heeft gedaan, is mij niet bekend, maar de trots die de hardvochtige veldheer voelde over de val van de enclave in Srebrenica en de dood van ruim zevenduizend moslims, doet vermoeden van wel.
Mij deed de omschrijving slager denken aan beelden die ik zag toen ik tien jaar geleden met twee collegas in Potocari de herdenking van de doden van 11 juli 1995 bijwoonde. Die plechtigheid vond plaats bij de voormalige Nederlandse enclave, die na de oorlog In Bosnisch-Servisch gebied kwam te liggen. Met honderden gammele bussen vertrok een karavaan bedroefde nabestaanden vanuit Bosnië richting de VN-compound, waar een deel van de doden was begraven (het overgrote deel lag toen nog in de grond of in een gekoelde hal te wachten op identificatie). Beschermd door helikopters, militairen en agenten reden de Bosniërs tweeënhalf uur door de dorpen en steden die ze een paar jaar daarvoor nog broederlijk hadden gedeeld mer hun Servische landgenoten. De onderlinge haat was in alles voelbaar, de rouwende nabestaanden werden bespuugd en uitgejouwd door hun voormalige buren.
Ik zat in een bus met angstige weduwen en kinderen die hun mannen, vaders, zoons en broers waren kwijtgeraakt. Eerder heb ik in de Volkskrant over dit beeld geschreven, maar ik noem het nog eens, omdat het de wezenloze kwaadaardigheid van de mens tekent. Om de rouwende Bosnische moslims te provoceren toonden hun Servische buren hen onschuldige biggetjes. De varkentjes werden trots omhoog gehouden. Dat is wat haat tussen bevolkingsgroepen teweegbrengt. Eerst de biggetjes, en dan komen de slagers.