Achter De nieuws BV

Vara Gids 23, 6-12 juni 2015

Ronald Giphart loopt een dag mee met De nieuws BV. ‘Wat? Gaat ons lijntje met Tilburg niet door?’

DE NIEVWS BV MAANDAG T/M VRIJDAG. NPO RADIO 1. 12:00 UUR. Twee uur actualiteiten en achtergronden bij het nieuws met Willemijn Veenhoven en Felix Meurders.

07:25 uur

Mijn vader was zo verknocht aan Radio 1 dat wij op zijn crematie niet naar muziek luisterden, maar op zijn kist zijn transistorradio hebben gezet (dit is geen grap). Ook mijn schoonvader werkte tot zijn pensioen bij de radio. En daarom vergult het mij dat ik vandaag mag meelopen met het radioprogramma De nieuws BV. Radio is het ontspannen broertje van die hysterische egomane aandacht verslaafde, genaamd televisie, dus ik kijk uit naar een verstrooiend dagje in de luwte van de actualiteit.

07:41 uur

Ik word over de redactie rondgeleid door samenstelster Kiki (oud-BNN), die net een maand moeder is, maar alweer gretig is begonnen. Zij is verantwoordelijk voor de uitzending en was al om 07:00 uur aanwezig. De nieuws BV – uitgezonden tussen 12:00 en 14:00 uur – wordt gemaakt door ongeveer twintig medewerkers. Op 1 januari 2014 verving het de nieuwsprogramma’s Lunch! en stand.nl, en de fusie van de redacties van Degids.fm CVARA) en BNN Today (BNN) leverde een mooie liefdesbaby op, die dagelijks gemiddeld 200.000 luisteraars trekt.

07:48 uur

Wendy (oud-VARA), de andere samenstelster, houdt zich met een deel van de redactie bezig met de programmering van morgen. Met het andere deel wordt vergaderd over de uitzending van straks. Redactrice Michelle, ook al vroeg in de weer, heeft een optie genomen op criminoloog Cyrille Fijnaut om te reageren op uitspraken van minister Van der Steur over motorbendes in Zuid-Limburg. Fijnaut zou ‘de nieuwsgast’ kunnen worden: De nieuws BV heeft dagelijks nieuwsgasten, mediagasten, cultuurgasten, sportgasten en vaste gasten. Alternatieve nieuwsgasten zijn minister Ploumen (over de 50 miljoen euro extra die ze voor Afrika wil vrijmaken) en Marleen Barth (die vanmorgen in de Volkskrant het machokarakter van politici hekelde). Ander mogelijk nieuws: de verkiezingen in Suriname, het Verantwoordingsdebat in de Tweede Kamer en de lancering van de zoveelste revolutionaire nieuwssite. In snel tempo vallen er namen. Beatrice de Graaf? Daan Weggemans? Ene Zeebrechts? Redacteur David gaat achter Ploumen aan.

07:59 uur

Met een ander groepje wordt onder leiding van Kiki gebrainstormd over een onderwerp voor ‘Roelof van de Redactie’, een van de paradepaardjes van het programma. Roelof de Vries schuift dagelijks twee keer aan bij de vaste presentatoren Willemijn Veenhoven en Felix Meurders voor wat luchtigere actuele bijdragen. Mogelijke onderwerpen voor Roelof (hij is er zelf nog niet): de vermeende vergiftiging van B.B. King en het verschijnsel ‘showershorts’ (korte broekjes waarin jongens tegenwoordig douchen om elkaar niet naakt te hoeven zien). Redacteur André maakt zich sterk om deze week een minicollege over Turkmenistan te geven. In Turkmenistan heeft de zittende dictator net een wezenloos groot beeld van zichzelf onthuld. Dat schreeuwt om duiding op de Nederlandse radio.

08:15 uur

Ik krijg geen tijd om mijn opschrijfboekje weg te leggen, want ondanks het relatief vroege uur is het topdrukte bij de redactie. Om te voorkomen dat de verschillende Radio 1-programma’s dezelfde onderwerpen kiezen hebben de omroepen een systeem genaamd ‘Radiomanager’, waarin afspraken met gasten worden opgetekend. Dagelijks om 10:00 uur overleggen De nieuws Bv, De ochtend, NOS, Radio EenVandaag, EO, VPRO en Max over eventuele dubbelingen. Kiki is inmiddels begonnen aan het schrijven van de eerste presentatieteksten. Redactrice Amanda belt met Marleen Barth, Michelle met… (ik krabbel een onleesbare naam in mijn boekje).

08:23 uur

De nieuws BV heeft een zogenoemde ‘redactie-NERD’, een systeem waarin de redactie alle mogelijke informatie over alle mogelijke onderwerpen en deskundig personen bijhoudt. Wie niet in NERD voorkomt, hoort er niet bij in Nederland. NERD is destijds opgezet door de jonge honden van BNN en staat voor ‘Nieuws En Redactie Ding’. Zonder NERD zou het programma niet kunnen functioneren.

08:37 uur

Er lopen zeker vijf redacteuren bellend over de redactie. Het voelt als de jacht: ze zijn op zoek naar prooien om te voeden aan hun luisteraars. Uiterlijk om 11:00 uur moet er een voorlopige opzet zijn, moeten er studiogasten zijn geregeld en afspraken gemaakt met correspondenten. Michelle heeft criminoloog Cyrille Fijnaut tot die tijd vastgelegd. Omdat hij geen tijd heeft naar Hilversum te rijden, wordt er een studio in Tilburg geregeld. Kiki vraagt of Zeebrecht al gebeld is, wie dat ook mag zijn.

08:52 uur

Het illustere radiofenomeen ‘Roelof van de Redactie’ arriveert. Roelof voelt zich niet lekker, kondigt hij aan. ‘Ik heb een wolk in mijn hoofd,’ zegt hij dreigend.

09:01 uur

Aan de vergadertafel zitten Kiki, redacteur Roel, de grieperige Roelof en ‘geluidsvormgever’ Frederik, die een ster is in ‘het kunstzinnig aankleden van geluid’. Er moet een onderwerp komen voor Roelofs rubriek. B.B. King, het douchebroekje, de 50 miljoen van Ploumen, de doodskop bretels van NS-topman Timmer of Marleen Barths machocultuur. Er worden vele grappen gemaakt. Die over Barth zijn het best. RoeI gaat checken of Barth niet bij De ochtend zit.

09:21 uur

Onderweg naar de studio appt presentatrice Willemijn een onderwerp: de eventuele herziening van de showbizz-moord. Enkele redacteuren bedenken meteen mogelijke gasten en inbellers. Ondertussen begint Roelof alvast snotterig aan zijn presentatieteksten.

09:25 uur

Redactrice Amanda heeft drie keer bot gevangen. Beatrice de Graaf en Daan Weggemans kunnen of willen niet. En ook Seebregts (blijkt een advocaat die jihadverdachten bijstaat) is afgevallen. Terwijl ik meeluister hoe Michelle met de Hoge Raad belt voor meer informatie over de Showbizz-moord, zie ik dat Felix Meurders binnenkomt, de 68-jarige rot die zijn plek bij De nieuws BV vanaf september gaat afstaan aan Eric Corton. Felix groet iedereen en neemt plaats achter de vergadertafel.

09:41 uur

Het is voor mij niet meer bij te houden. Kriskras praten zeker tien redacteuren door elkaar. De redactieruimte vult zich met geroep over een onnavolgbare hoeveelheid onderwerpen. Er wordt onderhandeld met de voorlichter van minister Ploumen. Zij wil wel in de uitzending, maar kan niet op het tijdstip dat Kiki graag zou willen. Kiki bedenkt of ze het gastenschema om zal gooien. ‘Ik wil liever niet met een cultuurgast openen,’ zegt ze. ‘Liever begin ik het programma met een actuele gast.’

09:44 uur

Presentatrice Willemijn komt binnen. Direct wordt er met haar overlegd over potentiële- gasten. Barth. Ploumen. Fijnaut (is vastgelegd tot 11:00 uur). Willemijn zegt: ‘Als we voor Ploumen gaan, moeten we zeker weten dat ze niet ergens anders zit.’ David checkt of anderen Ploumen al hebben geclaimd.

09:50 uur

Roelof heeft goed nieuws: Marleen Barth kan telefonisch worden geïnterviewd voor zijn rubriek. Om 10:30 uur zal redacteur RoeI haar spreken en tapen. Ondertussen krijgt Michelle van een voorlichter een voor Rachel Franse (redactrice van het tv-programma Pauw) bestemde sms met vertrouwelijke informatie over een actueel onderwerp. De man vergist zich. Er gaat een golf van gelach over de redactie. ‘Dit gaan we voorlopig even niet rechtzetten;’ hoor ik iemand zeggen.

09:53 uur

Aan de vergadertafel nemen Wendy, Felix en Willemijn de planning van de volgende dag door. Er is een gast geboekt om te praten over rivaliteit, maar ook kwam er de vraag van het tv-programma Zembla aandacht te besteden aan ondervoede koeien. ‘Ook belangrijk,’ zegt Felix. Tijdens dit overleg schalt iemand over de redactie: ‘Ploumen gaat door. We nemen Ploumen!’ Dat moet met de medewerkers in Den Haag worden kortgesloten.

10:16 uur

Presentatoren Frank Evenblij en Erik Dijkstra arriveren op de redactie, voor de maandelijkse radioversie van hun tv-programma Bureau Sport. Redactrice Deborah is al vanaf een uur of zeven bezig met de voorbereiding. De heren zullen in tien minuten de opvallendste sportmomenten van de afgelopen maand bespreken met fragmenten en inbellers (in radiotermen ‘vorkjes’ genaamd).

10:29 uur

Ik ben in een hokje met redacteur RoeI, die PvdA-senator Marleen Barth belt over haar verzuchting dat politiek veel te macho alles tot soundbites terugbrengt. RoeI probeert haar tot kortere antwoorden over te halen, maar Barth praat ellenlangdradig. Ik zie ergernis op het gezicht van Roel.

10:50 uur

Dijkstra en Evenblij zitten in een telefonisch topoverleg met wielrenster Marianne Vos, die niet op de radio wil zeggen dat zij denkt de Astanaploeg wel eens doping gebruikt zou kunnen hebben, zoals HP/De Tijd-journalist Frank Heinen in een column suggereerde. Met Heinen wordt straks live gesproken. De mannen van Bureau Sport vragen of ik weet dat Louis van Gaal niet tegen alcohol kan. Daarover gaan ze bellen met Hugo Borst.

11:03 uur

De criminoloog Cyrille Fijnaut wordt afgebeld omdat er is gekozen voor Ploumen. ‘Tja, vrouw én minister,’ zegt hij tegen Michelle, ‘daar kan ik niet tegenop.’

11:16 uur

Samenstelster Kiki en ik vertrekken op pendelfietsen van het Net3-gebouw naar de NOS-studio, een kilometer verderop. Dagelijks maken redacteuren en presentatoren deze tocht. ‘Ik weet niet of ik dat mag vertellen,’ zegt Kiki, ‘maar vaak zit Willemijn achterop bij Felix. Dat is echt mooi om te zien.’

11:28 uur

Regisseur Mark zal vandaag zorgen dat vorkjes hangen, instartjes starten, verbindingen met correspondenten kloppen en iedereen op tijd bij Felix en Willemijn aanschuift. ‘Mijn werk is te zorgen voor zoveel mogelijk rust,’ zegt hij. Technicus Nico doet vandaag de knoppen en draden en dan is er ook nog Joost, die verantwoordelijk is voor ‘visual radio’. Dat is voor mensen die liever naar radio kijken dan luisteren.

11:46 uur

De eerste gasten arriveren: filmregisseur Karin Schagen en stadsecoloog Anneke Blokker komen praten over De wilde stad, een film over het leven van dieren in steden. Ondertussen belt Mark de studio in Tilburg af, want dat was in de hectiek vergeten. Ook Felix en Willemijn komen binnen. Felix kijkt op het draaiboek. ‘Wat? Gaat ons lijntje met Tilburg niet door?’

12:00 uur

De uitzending begint. Nadat de NOS kort is aangekondigd voor de nieuwsberichten vraag ik of Felix en Willemijn zenuwachtig zijn voor de uitzending. ‘We hebben het koud, dus we zullen wel enige spanning voelen,’ zegt Felix. Willemijn oefent intussen op de uitspraak van de namen Marin Cilic en Svetlana Koeznetsova, want het programma wordt straks onderbroken voor een liveverslag van NOS-verslaggever Jan Roelfs vanuit Roland Garros. Marin Djilictjs… Gjiligh… Tjilisj…

12:31 uur

Het gesprek over meerkoeten die nesten van plastic maken ging prima en ook de bijdrage van Roelof van de Redactie verliep hilarisch (en snotterloos), al zal Marleen Barth daar wellicht anders over denken. Na het nieuws met Dorald Megens leest ‘druktemaker’ Fidan Ekiz een vrolijke column voor over Kim Kardashian. Een moment van vervreemding, want ik heb eigenlijk geen idee over wie het gaat, maar gelukkig is er de visual radio van Joost voor de plaatjes op de achtergrond.

13:01 uur

Opluchting. Het gesprek met minister Lilianne Ploumen over de 50 miljoen euro die Nederland ter beschikking stelde om de Afrikaanse economie te stimuleren ging uitstekend. Willemijn stelde de juiste vragen en had een kleine scoop (dat het in feite gaat om 25 miljoen, omdat de helft al was toegezegd). Felix en Willemijn ogen als twee Champions League-spelers in de rust van een wedstrijd. Ze trappelen ongeduldig met hun noppen op het beton van de kleedkamer. Gretig om weer het veld op te gaan.

13:52 uur

Na een hectische tweede helft (met Indonesiëcorrespondent Michel Maas vanuit Djakarta en een bijdrage van de politieke duiders Sywert ‘weetje moeder wel dat je hier bent?’ van Lienden en Boris van der Ham) mogen Evenblij en Dijkstra losgaan op Astana (‘wij van Bureau Sport zijn tegen doping, maar als je er een etappe mee kunt winnen zijn we wat coulanter’). Dan komt het gesprek met Hugo Borst over Louis van Gaal. Het knettert tussen de mannen, want Hugo is nukkig en vindt het een beetje flauw hoe Van Gaal wordt neergezet. Ongemakkelijke, maar mooie radio.

14:01 uur

Direct na de uitzending begint de evaluatie met de presentatoren, de mannen van Bureau Sport en enkele redacteuren (Roelof verdwijnt meteen richting zijn bed). Alle items worden stuk voor stuk doorgenomen, de toon is opvallend kritisch (‘we hadden beter Kees Jansma kunnen bellen dan Hugo Borst’). Ook is er kritiek op een van de platen die tussen de items door is gedraaid. ‘Een traag nummer, hoe kom je nu bij een traag nummer? We hadden toch afgesproken dat we alleen nog maar up tempo willen?’

14:27 uur

De medewerkers verlaten de NOS-studio om de pendelfietsen op te halen. Ik praat met een groepje na over de hectiek van de uitzending. Dan zie ik een mooi afsluitend slot, tenminste als dit een ‘visual reportage’ zou zijn. Willemijn springt bij Felix achterop en samen zwalken ze terug naar de redactie, waar al wordt gejaagd op prooien voor morgen.

Ronald Giphart is schrijver en met enige regelmaat ‘Druktemaker’ van De nieuws BV