Tante Rikie’s onmundig mooie verhalenboek

By hans, 14 november 2015

Deur’n Reuske (Door’n Roosje)

Deur: Ronald Giphart

Illustrator: Nanne Meulendijks & Rutger Termohlen

D’r was ’s ’n klein moar leavendeg Koninkriek met de naam De Achterhoek. Woarum ’t landje De Achterhoek heetten, wist feitelek niemand. De inwoners waren onveurstelboar leuke luu: vrolek, ontwoapenend, eerlek, integer, rechtdeurzee en vernemsteg*. Zie volgden de Amsterdamse en Berliense modehuze nauwgezet, zie luusterden noar hippe hip-hop en zie hadden elkander ongeleufweerdeg leef.

De Koning van ’t Koninkriek was doarentegen helemoal neet hip, starker nog, hie was van ’t oldmodische stempel. Dat had met olde koninkleke normen en weerden te maken, doar kon e niks an doen, zo was e op-evoed. As hie ’s maans noar de plaatseleke krudenier ging, leet e zich – gekleed in ’n maillot en pofbokse* – brengen in ’n golden koets, getrokken deur ’n span Arabische peerde. Hie versturen zien met bordeauxrode lak verzegelde post per koerier. Telefoneren deed e neet. En ’s oavends lei e neet onder ’n fris hemeldekbedde, moar sleep e gewoon met ziene hande boaven ’n wit laken en twee geblokte dekkens.

De Koning van De Achterhoek vond ’t bi-jzonder vervealend dat zien vingers neet op de harteklop van de tied röstten. Goed, hie wier deur zien onderdoanen met verschuldegd respect behandeld, moar toch merken e dat zie achter zien nogal fors uut-evallen rogge de draak met ‘m staken. As ’s oavends de trendy plekken van de landstreek weer volstreurnden met banjerend jonkvolk* en leuke luu, kek de Koning uut ’t raam noar de stoet ultrakorte rökskes en felgekleurde töpkes dee an ’t paleis en zien neuze veurbi-jtrok. Dan slok” een beröstten teneer-eslagen in zien lot: dat e vrog most goan sloapen um zich veur te bereiden op ’n drokke werkdag.

D’r mag mangs* neet lecht worden edacht oaver zo’n werkdag van de Koning. Al bi-j ’t eerste ochtendgloren deende hie op te stoan, urn met ’n lakei ’n weloaverwoagen keuze te maken uut de royale collectie puntschoone en flambards*. Noa ’n lecht ontbijt wier de Koning geacht zich an zien verplichtingen te zetten. In ’t Koningelijk Protocol (‘t K.P.) was zien taakumschrieving dudelek vast-elegd. Zien belangriekste taak van ’n gewone werkdag: ’t wakker kussen van alle Achterhoekse deerntjes*. Hie had al ’s an ’n bevrende gekroonde van ’t noabi-jgeleagen landje Gelre evroagd woarum juust disse taak tot de Koningelijke agenda beheuren, moar zien collega had ‘m laconiek e-antwoord: ‘Wat mot, dat mot.’ An dit advies had de Koning mangs weineg, temeer umdat ’t ‘m veurkwam dat de bevrende gekroonde oren nogal ’s lechtzinneg umsprongen met wat koningen heuren te doon.

’t Wakker kussen van zien onderdeerntjes blek ’n taak dee de Koning neet – zoas zien andere Koningelijke verplichtingen – met de van um verwachte oavergave kon vervullen. Wat ‘m tegenstond was ’t volgende: de deerntjes hadden de oavend veur ’t wakker kussen van de wien en ’t bier edronken en nog meer bier. Hierdeur lagen zie onveranderlek ’n depe roes uut te sloapen. ’t Wier op zien vrendelekst ezegd ’n eaven confronterende as onaangename beleavenis disse deerntjes te motten wakker kussen.

De meesten hadden oaveregens de neiging eur royale wekker uut te sloan. Anderen wieren wal meteen wakker, moar verlangden dan vake dat de Koning effen ’n köpken thee zetten of een paar sinaasappels uutperste. Angezien ’t Koningelijk Protocol (‘t K.P.) veurschrif dat de Koning bi-j zien volk neet arrogant mocht oaverkommen, voerde hie de opdrachten van de deerntjes onverdroten* uut. ‘Zou dan geen van de meisjes mij zien als een mens, maar enkel als wandelende wekdienst?’, vroog de Koning zich geregeld onbens* verdreteg af.

Hoe onterecht, want de Koning wist neet van één Achterhoeks deerntjen, genaamd Reuske, dat kort doarveur met heur hippe vriendinnen oaver de Koning had esprokken.

‘Is ’t neet vrömd dat hie ons altied wekt en brood roostert en eitjes kokt en kiwi’s schilt, moar dat hie nooit ’n aardeg woord krig?’ had zie evroagd. ‘Hef iemand van ons ‘m ooit bedankt veur al dee meujte*?’

D’r was een lachsalvo evolgd op disse vroagen, woarnoa Reuske had edoan asof zie moar ’n grapje had emaakt. Toen de andere deerntjes gillend van de lach de klere van de Koning bespraken, had zie motten toog even dat de pofbokse en dee andoenleke maillot inderdoad malloteg waren.

Toch leet de Koning heur neet los. En woarum wist ze ok neet, moar op ’n dag leende Reuske de wekkerradio van heur olders urn de volgende margen de Koning veur te können wean. Hoewal zee meujte had um op te stoan zonder kus, wist ze zich uut heur twiefelaartje* te wringen.

Veur de Koning wier ’t een van de vrömdste ochtenden van zien leaven. Hie deed de deur van Reuskes kamer los en zag een läög bedde. Effen bleef e in ’t deurgat stoan staren, moar toen bereiken de geur van verse koffie zien neuze. Wat was hier loos? De Koning oaverzag de kamer en ontwaarde in ’n hoek ’n breed gräölend* Reuske. Ze leep naar ‘m toe en kussen ‘m op zien mond.

‘Goedemargen, Koning,’ zei ze zachte; woarnoa zie ‘m wees op ’n toafel met scambled eggs, perziktheé, crackers, filet americain en de ochtendkrante.

‘Ik dacht: loaten wi-j de boel ’s effen umdreajen,’ zei Reuske en mangs wist zie de Koning met zachte wille op ’n stoel te kriegen. ‘Ik wol ow gewoon ’s ’n kere bedanken veur al die keren dat i-j mi-j hebt ewekt.’

Ontiegelek in de biesterbane* en gebaffeld” zet de Koning zich an ’t moal. Hie tikken ’n eitje en ’n warm gevuul streumde deur zien a’dren.

‘Mag ik ow wat vroagen?’ zei Reuske op-ewekt, Mangs smeerde de Koning ’n darde stuksken ontbijtkoek met botter. ‘Neet um ow te ploagen, moar woarum heb i-j toch altied dee olderwetse klere an? Woarum proat i-j zo bekakt en woarum zeet wi-j ow nooit ’s in ’n drinkkeet*?’ De Koning halen vertwiefeld zien scholders op. ‘Dat komt door het Koningelijk Protocol (’t K.P.), dat voorschrijft hoe ik me moet gedragen. En daarin staat niets over drinkketen, zodat ik me daar ook niet kan vertonen, lijkt me’

‘Wat ’n onzin, Koning. I-j bunt toch de baas? Dan verander i-j dat Protocol toch gewoon. Wet i-j wat? Ik nem ow vanmiddag met noar de boetiek, en dan doo’w eerst wat an dén panty en dan zeuke wi-j doarnoa iets anders veur ow oefenbokse.’

‘Maar dat kan toch niet!’ wierp de Koning wanhopeg tegen. ‘Ik moet mijn ronde afmaken. Er moeten nog vierennegentig meisjes worden wakker gekust.’

‘Ach wat!’ reep Reuske. ‘Dan sloapt zie moar gewoon ’s lekker uut. Doar zit zie heus niet met.’

Dén middag nam Reuske de Koning met op sleptouw, noar de boetiek, de kapper, de hippe schoonenwinkel en andere geinege funshoplocaties.

Dén oavend hef de Koning zich neet met het tekenen van wetten en staatspaperassen bezeg-ehollen. Geïntroduceerd deur Reuske hef e ’n ronde emaakt langs alle Achterhoekse ethuze en cafés. Ze eindegen bi-i de Söwentse Karmisse*, woar e ’t ene noa ‘t andere rondje indeed en metdeed met ’t vogelscheeten*. Hie vulen zich nooit zo goed as toen, völle deerntjes kekken noar ‘m, starker nog, d’r wier heaveg met ‘m eflirt. Hie was gelukkeg en hier eindegt dan ok ’t spreukje van de Koning die wier wakker ekust ‘deur ’n Reuske’.

• deur’n reuske: door ’n roosje
• vernemsteg: opleftend, pienter
• pofbokse: pofbroek, een wijd vallende (korte) broek waarvan de uiteinden van de broekspijpen nauw om de benen sluiten
• jonkvolk: jongelui
• mangs: hier: willekeurig tussenwoord
• flambard: flaphoed
• deerntje: meisje
• onverdroten: volhardend, ijverig, onvermoeibaar
• onbens: ontzettend
• meujte: moeite
• twiefelaartje: breed eenpersoonsbed, smal tweepersoonsbed; twijfelaar
• gräölend: grijnzen
• in de biesferbane wean: in de war zijn
• gebaffeld: perplex
• drinkkeet: caravan of keet op het erf, waar jongeren samenkomen voorgaand aan het stappen om in te drinken
• söwentse karmisse: zieuwentse kermis
• vogelscheeten: vogelschieten

Eind.

Dialecten, dialecten; ik weet er weinig van. Het zal niet in mijn pap, met die lepel in een pan. Sommige woorden worden mooier en andere weer niet. Sommige kan je pas ontmaskeren als je de letters ziet.

Ik kwam er al vroeg mee in aanraking. Ik werd geslagen door het veld. Ik was bij mijn lievelingstante, want ik had mij ziek gemeld. We deden leuke dingen. We deden alles met zijn twee. We bekeken foto’s van mijn tante met bikini. Met bikini aan de zee. En net toen het gezellig werd, toen ging de telefoon. Plots was alles anders. Normaal was niet meer gewoon. Ik schrok van al die klanken. Kwam dat wel uit mijn tantes mond? Roken doet ze nauwelijks, maar dit klinkt niet gezond. Ze veranderde in een ander, een verschil van dag en nacht. Haar stem klonk opgewonden, jonger, vrolijker en zacht. Spreekt ze een geheimtaal? Ik begreep haast niks van wat ze zei. Is dit iets met codes? Waarom is dit niet voor mij? Is ze bezig met het voorbereiden, het bereiden van een moord? En wil ze mij dar verder in betrekken, omdat iets is wat niet echt hoort?

Titel: Tante Rikie’s onmundig mooie verhalenboek

Subtitel: In het Achterhoeks!

ISBN10: 9082242206
ISBN13: 9789082242201

Jaar: 2014

Druk: 1ste

Uitgever: Feestfabriek, Alles Komt Goed BV

Achterflaptekst: Roos Rebergen

Advies, redactie en vertaling:

• Maaike Harkink
• Gijs Jolink
• Wout Kemkens
• Hans Mellendijk

Vormgeving en opmaak: Bart klein Goldewijk

URL: www.zwartecross.nl

Pagina’s: 77

Pagina’s Giphart: 8, 10 & 11

Afmetingen: 10 x 260 x 200 mm

Gewicht: 539,00 gram

Type: Hardcover

Illustraties:

• Karim Bahri
• Jack Bloom Bergman
• Chiel te Bokkel
• Martijn van den Bos
• Silvie Buenen
• Dorjan Duitshof
• Lianne Evers
• Bart klein Goldewijk
• Saskia Halfmouw
• Joshua van Iersel
• Esther Kämink
• Reinette van Lennep
• Frank Los
• Leo van der Maas
• Janneke Meekes
• Nanne Meulendijks
• Ronald Peet
• Tijn Spekkink
• Charlotte Tasma
• Rutger Termohlen
• Petra Verboeket
• Nina Winkel

Inhoud:

• Tante Rikie – Veurweurd
• Ronald Giphart – Deur ’n Reuske (Door ’n Roosje) [Dit verhaal staat ook onvertaald in De Kleine Prince 2 (1997)]
• Hans Keuper – Van ’t vernömstige gensken
• Klaas Jan Huntelaar – Dreumen is ’t begin
• Frank Los – Mevrouw geet op bezoek
• Gijs Jolink – Hellige Henkie
• Frank Los – Vandage is mevrouw goed te pas
• Pieter Holkenborg – De Vlegenkoning
• Wout Kemkens – Partners in Kroam
• Roos Rebergen – Verhaaltjes in de trein
• Fred Diks – Beroomdheid in Hengel
• A.L. Snijders – ’n Reis
• Gerjon Gijsbers – Ho Manson de Wule ’t lech zag
• Theo Wesselo – Woarum ’t mangs windstille is
• Elle Bandita – De trollen
• Rocco Ostermann – Hänsken de Vogelman
• Esther Kämink – Hoo Ovverlaef ik…
• Hans Mellendijk – Fluusterdingen
• André Manuel – Hendrik Aans Um
• Jeffrey Spalburg – Tuta
• Jack Weijkamp – In de kist van opa
• Frans Miggelbrink – Joris & de drietzakk’n
• Bennie Jolink – Brönnes de Beer